اشعار استاد شهریار

سید محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار، شاعر پارسی‌گوی آذری‌زبان، در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی در روستای خشکناب در بخش قره‌چمن آذربایجان متولد شد. او تحصیلات خود را در مدرسه متحده و فیوضات و متوسطه تبریز و دارالفنون تهران گذراند و وارد دانشکده طب شد. سرگذشت عشق آتشین وناکام او که به ترک تحصیل وی از رشته پزشکی در سال آخر منجر شد، مسیر زندگی او را عوض کرد و تحولات درونی او را به اوج معنوی ویژه‌ای کشانید و به اشعارش شور و حالی دیگر بخشید. وی سرانجام پس از هشتاد و سه سال زندگی شاعرانه پربار در ۲۷ شهریور ماه ۱۳۶۷ هجری شمسی درگذشت و بنا به وصیت خود در مقبرة الشعرای تبریز به خاک سپرده شد.

۳۷
‫آمد ز بادکوبه پسرخاله ام شُجا‬
‫شجاع خال اوْغلونون باکى سوْقتى‬
‫با قامتى کشیده و با صحبتى رسا‬
‫دامدا قوران سماوارى ، صحبتى‬
‫در بام شد سماور سوقاتیش به پا‬
‫یادیمدادى شسلى قدى ، قامتى‬
‫از بختِ بد عروسى او شد عزاى او‬
‫جؤنممه گین توْیى دؤندى ، یاس اوْلدى‬
‫آیینه ماند و نامزد و هاى هایِ او‬
‫ننه قیزین بخت آیناسى کاس اوْلدى‬
۳۸
‫چشمانِ ننه قیز به مَثَل آهوى خُتَن‬
‫حیدربابا ، ننه قیزین گؤزلرى‬
‫رخشنده را سخن چو شکر بود در دهن‬
‫رخشنده نین شیرین-شیرین سؤزلرى‬
‫ترکى سروده ام که بدانند ایلِ من‬
‫ترکى دئدیم اوْخوسونلار اؤزلرى‬
‫این عمر رفتنى است ولى نام ماندگار‬
‫بیلسینلر کى ، آدام گئدر ، آد قالار‬
تنها ز نیک و بد مزه در کام ماندگار‬
‫یاخشى-پیسدن آغیزدا بیر داد قالار‬
۳۹
‫پیش از بهار تا به زمین تابد آفتاب‬
‫یاز قاباغى گوْن گوْنئیى دؤیَنده‬
با کودکان گلولة برفى است در حساب‬
‫کند اوشاغى قار گوْلله سین سؤیَنده‬
‫پاروگران به سُرسُرة کوه در شتاب‬
‫کوْرکچى لر داغدا کوْرک زوْیَنده‬
‫گویى که روحم آمده آنجا ز راه دور‬
‫منیم روحوم ، ایله بیلوْن اوْردادور‬
‫چون کبک ، برفگیر شده مانده در حضور‬
‫کهلیک کیمین باتیب ، قالیب ، قاردادور‬
۴۰
‫رنگین کمان ، کلافِ رَسَنهاى پیرزن‬
‫قارى ننه اوزاداندا ایشینى‬
خورشید ، روى ابر دهد تاب آن رسَن‬
‫گوْن بولوتدا اَییرردى تشینى‬
دندان گرگ پیر چو افتاده از دهن‬
‫قورد قوْجالیب ، چکدیرنده دیشینى‬
‫از کوره راه گله سرازیر مى شود‬
‫سوْرى قالخیب ، دوْلائیدان آشاردى‬
‫لبریز دیگ و بادیه از شیر مى شود‬
‫بایدالارین سوْتى آشیب ، داشاردى

۴۱
‫دندانِ خشم عمّه خدیجه به هم فشرد‬
‫خجّه سلطان عمّه دیشین قیساردى‬
کِز کرد مُلاباقر و در جاى خود فُسرد‬
‫ملا باقر عم اوغلى تئز میساردى‬
‫روشن تنور و ، دود جهان را به کام بُرد‬
‫تندیر یانیب ، توْسسى ائوى باساردى‬
‫قورى به روى سیخ تنور آمده به جوش‬
‫چایدانیمیز ارسین اوْسته قایناردى‬
‫در توى ساج ، گندم بوداده در خروش‬
‫قوْورقامیز ساج ایچینده اوْیناردى‬
۴۲
‫جالیز را به هم زده در خانه برده ایم‬
‫بوْستان پوْزوب ، گتیرردیک آشاغى‬
‫در خانه ها به تخته - طبقها سپرده ایم‬
‫دوْلدوریردیق ائوده تاختا-طاباغى‬
‫از میوه هاى پخته و ناپخته خورده ایم‬
‫تندیرلرده پیشیرردیک قاباغى‬
‫تخم کدوى تنبل و حلوایى و لبو‬
‫اؤزوْن ئییوْب ، توخوملارین چیتداردیق‬
خوردن چنانکه پاره شود خُمره و سبو‬
‫چوْخ یئمکدن ، لاپ آز قالا چاتداردیق‬
۴۳
از ورزغان رسیده گلابى فروشِ ده‬
‫ورزغان نان آرموت ساتان گلنده‬
‫از بهر اوست این همه جوش و خروشِ ده‬
‫اوشاقلارین سسى دوْشردى کنده‬
دنیاى دیگرى است خرید و فروش ده‬
‫بیزده بویاننان ائشیدیب ، بیلنده‬
‫ما هم شنیده سوى سبدها دویده ایم‬
‫شیللاق آتیب ، بیر قیشقریق سالاردیق‬
‫گندم بداده ایم و گلابى خریده ایم‬
‫بوغدا وئریب ، آرموتلاردان آلاردیق‬
۴۴
‫مهتاب بود و با تقى آن شب کنار رود‬
‫میرزاتاغى نان گئجه گئتدیک چایا‬
من محو ماه و ماه در آن آب غرق بود‬
‫من باخیرام سئلده بوْغولموش آیا‬
‫زان سوى رود ، نور درخشید و هر دو زود‬
‫بیردن ایشیق دوْشدى اوْتاى باخچایا‬
گفتیم آى گرگ ! و دویدیم سوى ده‬
‫اى واى دئدیک قورددى ، قئیتدیک قاشدیق
‫چون مرغ ترس خورده پریدیم توى ده‬
‫هئچ بیلمه دیک نه وقت کوْللوکدن آشدیق

۴۵
حیدربابا ، درخت تو شد سبز و سربلند‬
‫حیدربابا ، آغاجلارون اوجالدى‬
لیک آن همه جوانِ تو شد پیر و دردمند‬
‫آمما حئییف ، جوانلارون قوْجالدى‬
گشتند برّه هاى فربه تو لاغر و نژند‬
‫توْخلیلارون آریخلییب ، آجالدى‬
‫خورشید رفت و سایه بگسترد در جهان‬
‫کؤلگه دؤندى ، گوْن باتدى ، قاش قَرَلدى‬
چشمانِ گرگها بدرخشید آن زمان‬
‫قوردون گؤزى قارانلیقدا بَرَلدى‬
۴۶
‫گویند روشن است چراغ خداى ده‬
ائشیتمیشم یانیر آللاه چیراغى‬
‫دایر شده است چشمة مسجد براى ده‬
دایر اوْلوب مسجدیزوْن بولاغى‬
‫راحت شده است کودک و اهلِ سراى ده‬
‫راحت اوْلوب کندین ائوى ، اوشاغى‬
‫منصور خان همیشه توانمند و شاد باد !‬
‫منصورخانین الی-قوْلى وار اوْلسون‬
‫در سایه عنایت حق زنده یاد باد !‬
‫هاردا قالسا ، آللاه اوْنا یار اوْلسون‬
۴۷
‫حیدربابا ، بگوى که ملاى ده کجاست ؟‬
‫حیدربابا ، ملا ابراهیم وار ، یا یوْخ ؟‬
‫آن مکتب مقدّسِ بر پایِ ده کجاست ؟‬
‫مکتب آچار ، اوْخور اوشاقلار ، یا یوْخ ؟‬
‫آن رفتنش به خرمن و غوغاى ده کجاست ؟‬
‫خرمن اوْستى مکتبى باغلار ، یا یوْخ ؟‬
‫از من به آن آخوند گرامى سلام باد !‬
‫مندن آخوندا یتیررسن سلام‬
‫عرض ارادت و ادبم در کلام باد !‬
‫ادبلى بیر سلامِ مالاکلام‬
۴۸
‫تبریز بوده عمّه و سرگرم کار خویش‬
‫خجّه سلطان عمّه گئدیب تبریزه‬
‫ما بى خبر ز عمّه و ایل و تبار خویش‬
‫آمما ، نه تبریز ، کى گلممیر بیزه‬
برخیز شهریار و برو در دیار خویش‬
‫بالام ، دورون قوْیاخ گئداخ ائممیزه‬
‫بابا بمرد و خانة ما هم خراب شد‬
‫آقا اؤلدى ، تو فاقیمیز داغیلدى‬
هر گوسفندِ گم شده ، شیرش برآب شد‬
‫قوْیون اوْلان ، یاد گئدوْبَن ساغیلدى

۴۹
‫دنیا همه دروغ و فسون و فسانه شد‬
‫حیدربابا ، دوْنیا یالان دوْنیادى‬
‫کشتیّ عمر نوح و سلیمان روانه شد‬
‫سلیماننان ، نوحدان قالان دوْنیادى‬
‫ناکام ماند هر که در این آشیانه شد‬
‫اوغول دوْغان ، درده سالان دوْنیادى‬
‫بر هر که هر چه داده از او ستانده است‬
‫هر کیمسَیه هر نه وئریب ، آلیبدى‬
‫نامى تهى براى فلاطون بمانده است‬
‫افلاطوننان بیر قورى آد قالیبدى‬
۵۰
‫حیدربابا ، گروه رفیقان و دوستان‬
‫حیدربابا ، یار و یولداش دؤندوْلر‬
‫برگشته یک یک از من و رفتند بى نشان‬
‫بیر-بیر منى چؤلده قوْیوب ، چؤندوْلر‬
‫مُرد آن چراغ و چشمه بخشکید همچنان‬
‫چشمه لریم ، چیراخلاریم ، سؤندوْلر‬
خورشید رفت روى جهان را گرفت غم‬
‫یامان یئرده گؤن دؤندى ، آخشام اوْلدى‬
‫دنیا مرا خرابة شام است دم به دم‬
‫دوْنیا منه خرابهٔ شام اوْلدى‬
۵۱
‫قِپچاق رفتم آن شب من با پسر عمو‬
‫عم اوْغلینان گئدن گئجه قیپچاغا‬
‫اسبان به رقص و ماه درآمد ز روبرو‬
‫آى کى چیخدى ، آتلار گلدى اوْیناغا‬
‫خوش بود ماهتاب در آن گشتِ کو به کو‬
‫دیرماشیردیق ، داغلان آشیردیق داغا‬
‫اسب کبودِ مش ممى خان رقص جنگ کرد‬
‫مش ممى خان گؤى آتینى اوْیناتدى‬
‫غوغا به کوه و درّه صداى تفنگ کرد‬
‫تفنگینى آشیردى ، شاققیلداتدى‬
۵۲
‫در درّة قَره کوْل و در راه خشگناب‬
‫حیدربابا ، قره کوْلون دره سى‬
‫در صخره ها و کبک گداران و بندِ آب‬
‫خشگنابین یوْلى ، بندى ، بره سى‬
‫کبکانِ خالدار زرى کرده جاى خواب‬
‫اوْردا دوْشَر چیل کهلیگین فره سى‬
‫زانجا چو بگذرید زمینهاى خاک ماست‬
‫اوْردان گئچر یوردوموزون اؤزوْنه‬
‫این قصّه ها براى همان خاکِ پاک ماست‬
‫بیزده گئچک یوردوموزون سؤزوْنه

۵۳
امروز خشگناب چرا شد چنین خراب ؟‬
‫خشگنابى یامان گوْنه کیم سالیب ؟‬
‫با من بگو : که مانده ز سادات خشگناب ؟‬
‫سیدلردن کیم قیریلیب ، کیم قالیب ؟‬
‫اَمیر غفار کو ؟ کجا هست آن جناب ؟‬
‫آمیرغفار دام-داشینى کیم آلیب ؟‬
‫آن برکه باز پر شده از آبِ چشمه سار ؟‬
‫بولاخ گنه گلیب ، گؤلى دوْلدورور ؟‬
‫یا خشک گشته چشمه و پژمرده کشتزار ؟‬
‫یا قورویوب ، باخچالارى سوْلدورور ؟‬
۵۴
‫آمیرغفار سرورِ سادات دهر بود‬
‫آمیر غفار سیدلرین تاجییدى‬
‫در عرصه شکار شهان نیک بهر بود‬
‫شاهلار شکار ائتمه سى قیقاجییدى‬
با مَرد شَهد بود و به نامرد زهر بود‬
‫مَرده شیرین ، نامرده چوْخ آجییدى‬
لرزان براى حق ستمدیدگان چو بید‬
‫مظلوملارین حقّى اوْسته اَسَردى‬
‫چون تیغ بود و دست ستمکار مى برید‬
‫ظالم لرى قیلیش تکین کَسَردى‬
۵۵
‫میر مصطفى و قامت و قدّ کشیده اش‬
‫میر مصطفا دایى ، اوجا بوْى بابا‬
‫آن ریش و هیکل چو تولستوى رسیده اش‬
‫هیکللى ،ساققاللى ، توْلستوْى بابا‬
شکّر زلب بریزد و شادى ز دیده اش‬
‫ائیلردى یاس مجلسینى توْى بابا‬
‫او آبرو عزّت آن خشگناب بود‬
‫خشگنابین آبروسى ، اَردَمى‬
‫در مسجد و مجالس ما آفتاب بود‬
‫مسجدلرین ، مجلسلرین گؤرکَمى‬
۵۶
‫مجدالسّادات خندة خوش مى زند چو باغ‬
‫مجدالسّادات گوْلردى باغلارکیمى‬
‫چون ابر کوهسار بغُرّد به باغ و راغ‬
‫گوْروْلدردى بولوتلى داغلارکیمى‬
‫حرفش زلال و روشن چون روغن چراغ‬
‫سؤز آغزیندا اریردى یاغلارکیمى‬
‫با جَبهتِ گشاده ، خردمند دیه بود‬
‫آلنى آچیق ، یاخشى درین قاناردى‬
‫چشمان سبز او به زمرّد شبیه بود‬
‫یاشیل گؤزلر چیراغ تکین یاناردى

۵۷
آن سفره هاى باز پدر یاد کردنى است‬
‫منیم آتام سفره لى بیر کیشییدى‬
‫آن یاریش به ایل من انشا کردنى است‬
‫ائل الیندن توتماق اوْنون ایشییدى‬
‫روحش به یاد نیکى او شاد کردنى است‬
‫گؤزللرین آخره قالمیشییدى‬
‫وارونه گشت بعدِ پدر کار روزگار‬
‫اوْننان سوْرا دؤنرگه لر دؤنوْبلر‬
‫خاموش شد چراغ محبت در این دیار‬
‫محبّتین چیراخلارى سؤنوْبلر‬
۵۸
‫بشنو ز میرصالح و دیوانه بازیش‬
‫میرصالحین دلى سوْلوق ائتمه سى‬
‫سید عزیز و شاخسى و سرفرازیش‬
‫میر عزیزین شیرین شاخسِى گئتمه سى‬
‫میرممّد و نشستن و آن صحنه سازیش‬
‫میرممّدین قورولماسى ، بیتمه سى‬
امروز گفتنم همه افسانه است و لاف‬
‫ایندى دئسک ، احوالاتدى ، ناغیلدى‬
‫بگذشت و رفت و گم شد و نابود ، بى گزاف‬
‫گئچدى ، گئتدى ، ایتدى ، باتدى ، داغیلدى‬
۵۹
‫بشنو ز میر عبدل و آن وسمه بستنش‬
‫میر عبدوْلوْن آیناداقاش یاخماسى‬
‫تا کُنج لب سیاهى وسمه گسستنش‬
‫جؤجیلریندن قاشینین آخماسى‬
‫از بام و در نگاهش و رعنا نشستنش‬
‫بوْیلانماسى ، دام-دوواردان باخماسى‬
‫شاه عبّاسین دوْربوْنى ، یادش بخیر !‬
‫شاه عبّاسین دوْربوْنى ، یادش بخیر !‬
‫خشگنابین خوْش گوْنى ، یادش بخیر !‬
‫خشگنابین خوْش گوْنى ، یادش بخیر !‬
۶۰
‫عمّه ستاره نازک را بسته در تنور‬
‫ستاره عمّه نزیک لرى یاپاردى‬
هر دم رُبوده قادر از آنها یکى به روز‬
‫میرقادر ده ، هر دم بیرین قاپاردى‬
‫چون کُرّه اسب تاخته و خورده دور دور‬
‫قاپیپ ، یئیوْب ، دایچاتکین چاپاردى‬
‫آن صحنة ربودنِ نان خنده دار بود‬
‫گوْلمه لیدى اوْنون نزیک قاپپاسى‬
‫سیخ تنور عمّه عجب ناگوار بود !‬
‫عمّه مینده ارسینینین شاپپاسى

۶۱
گویند میر حیدرت اکنون شده است پیر‬
‫حیدربابا ، آمیر حیدر نئینیوْر ؟‬
‫برپاست آن سماور جوشانِ دلپذیر‬
‫یقین گنه سماوارى قئینیوْر‬
شد اسبْ پیر و ، مى جَوَد از آروارِ زیر‬
داى قوْجالیب ، آلت انگینن چئینیوْر‬
‫ابرو فتاده کُنج لب و گشته گوش کر‬
‫قولاخ باتیب ، گؤزى گیریب قاشینا‬
‫بیچاره عمّه هوش ندارد به سر دگر‬
‫یازیق عمّه ، هاوا گلیب باشینا‬
۶۲
‫میر عبدل آن زمان که دهن باز مى کند‬
‫خانم عمّه میرعبدوْلوْن سؤزوْنى‬
عمّه خانم دهن کجى آغاز مى کند‬
‫ائشیدنده ، ایه ر آغز-گؤزوْنى‬
‫با جان ستان گرفتنِ جان ساز مى کند‬
‫مَلْکامِدا وئرر اوْنون اؤزوْنى‬
‫تا وقت شام و خوابِ شبانگاه مى رسد‬
‫دعوالارین شوخلوغیلان قاتاللار‬
‫شوخى و صلح و دوستى از راه مى رسد‬
‫اتى یئیوْب ، باشى آتیب ، یاتاللار‬
۶۳
‫فضّه خانم گُزیدة گلهاى خشگناب‬
‫فضّه خانم خشگنابین گوْلییدى‬
‫یحیى ، غلامِ دختر عمو بود در حساب‬
‫آمیریحیا عمقزینون قولییدى‬
رُخساره نیز بود هنرمند و کامیاب‬
‫رُخساره آرتیستیدى ، سؤگوْلییدى‬
‫سید حسین ز صالح تقلید مى کند‬
‫سیّد حسین ، میر صالحى یانسیلار‬
‫با غیرت است جعفر و تهدید مى کند‬
‫آمیرجعفر غیرتلى دیر ، قان سالار‬
۶۴
‫از بانگ گوسفند و بز و برّه و سگان‬
سحر تئزدن ناخیرچیلار گَلَردى‬
‫غوغا به پاست صبحدمان ، آمده شبان‬
‫قوْیون-قوزى دام باجادا مَلَردى‬
‫در بندِ شیر خوارة خود هست عمّه جان‬
‫عمّه جانیم کؤرپه لرین بَلَردى‬
‫بیرون زند ز روزنه دود تَنورها‬
‫تندیرلرین قوْزاناردى توْسیسى‬
‫از نانِ گرم و تازه دَمَد خوش بَخورها‬
‫چؤرکلرین گؤزل اییى ، ایسیسى

۶۵
پرواز دسته دستة زیبا کبوتران‬
‫گؤیرچینلر دسته قالخیب ، اوچاللار‬
‫گویى گشاده پردة زرّین در آسمان‬
‫گوْن ساچاندا ، قیزیل پرده آچاللار‬
‫در نور ، باز و بسته شود پرده هر زمان‬
‫قیزیل پرده آچیب ، ییغیب ، قاچاللار‬
در اوج آفتاب نگر بر جلال کوه‬
‫گوْن اوجالیب ، آرتارداغین جلالى‬
‫زیبا شود جمال طبیعت در آن شکوه‬
‫طبیعتین جوانلانار جمالى‬
۶۶
گر کاروان گذر کند از برفِ پشت کوه‬
‫حیدربابا ، قارلى داغلار آشاندا‬
‫شب راه گم کند به سرازیرى ، آن گروه‬
‫گئجه کروان یوْلون آزیب ، چاشاندا‬
‫باشم به هر کجاى ، ز ایرانِ پُرشُکوه‬
‫من هارداسام ، تهراندا یا کاشاندا‬
‫چشمم بیابد اینکه کجا هست کاروان‬
‫اوزاقلاردان گؤزوم سئچر اوْنلارى‬
‫آید خیال و سبقت گیرد در آن میان‬
‫خیال گلیب ، آشیب ، گئچر اوْنلارى‬
۶۷
‫اى کاش پشتِ دامْ قَیَه ، از صخره هاى تو‬
‫بیر چیخئیدیم دام قیه نین داشینا‬
‫مى آمدم که پرسم از او ماجراى تو‬
‫بیر باخئیدیم گئچمیشینه ، یاشینا‬
‫بینم چه رفته است و چه مانده براى تو‬
‫بیر گورئیدیم نه لر گلمیش باشینا‬
‫روزى چو برفهاى تو با گریه سر کنم‬
‫منده اْونون قارلاریلان آغلاردیم‬
‫دلهاى سردِ یخ زده را داغتر کنم‬
‫قیش دوْندوران اوْرکلرى داغلاردیم‬
۶۸
‫خندان شده است غنچة گل از براى دل‬
‫حیدربابا ، گوْل غنچه سى خنداندى‬
‫لیکن چه سود زان همه ، خون شد غذاى دل‬
‫آمما حئیف ، اوْرک غذاسى قاندى‬
‫زندانِ زندگى شده ماتم سراى دل‬
‫زندگانلیق بیر قارانلیق زینداندى‬
‫کس نیست تا دریچة این قلعه وا کند‬
‫بو زیندانین دربچه سین آچان یوْخ‬
‫زین تنگنا گریزد و خود را رها کند‬
‫بو دارلیقدان بیرقورتولوب ، قاچان یوْخ

۶۹
‫حیدربابا ، تمام جهان غم گرفته است‬
‫حیدربابا گؤیلر بوْتوْن دوماندى‬
‫وین روزگارِ ما همه ماتم گرفته است‬
‫گونلریمیز بیر-بیریندن یاماندى‬
‫اى بد کسى که که دست کسان کم گرفته است‬
‫بیر-بیروْزدن آیریلمایون ، آماندى‬
‫نیکى برفت و در وطنِ غیر لانه کرد‬
‫یاخشیلیغى الیمیزدن آلیبلار‬
‫بد در رسید و در دل ما آشیانه کرد‬
‫یاخشى بیزى یامان گوْنه سالیبلار‬
۷۰
‫آخر چه شد بهانة نفرین شده فلک ؟‬
‫بیر سوْروشون بو قارقینمیش فلکدن‬
‫زین گردش زمانه و این دوز و این کلک ؟‬
‫نه ایستیوْر بو قوردوغى کلکدن ؟‬
‫گو این ستاره ها گذرد جمله زین اَلَک‬
‫دینه گئچیرت اولدوزلارى الکدن‬
‫بگذار تا بریزد و داغان شود زمین‬
‫قوْى تؤکوْلسوْن ، بو یئر اوْزى داغیلسین‬
‫در پشت او نگیرد شیطان دگر کمین‬
‫بو شیطانلیق قورقوسى بیر ییغیلسین‬
۷۱
اى کاش مى پریدم با باد در شتاب‬
‫بیر اوچئیدیم بو چیرپینان یئلینن‬
‫اى کاش مى دویدم همراه سیل و آب‬
‫باغلاشئیدیم داغدان آشان سئلینن‬
‫با ایل خود گریسته در آن ده خراب‬
‫آغلاشئیدیم اوزاق دوْشَن ائلینن‬
‫مى دیدم از تبار من آنجا که مانده است ؟‬
‫بیر گؤرئیدیم آیریلیغى کیم سالدى‬
‫وین آیه فراق در آنجا که خوانده است ؟‬
‫اؤلکه میزده کیم قیریلدى ، کیم قالدى‬
۷۲
‫من هم به چون تو کوه بر افکنده ام نَفَس‬
‫من سنون تک داغا سالدیم نَفَسى‬
‫فریاد من ببر به فلک ، دادِ من برس‬
‫سنده قئیتر ، گوْیلره سال بو سَسى‬
‫بر جُغد هم مباد چنین تنگ این قفس‬
‫بایقوشوندا دار اوْلماسین قفسى‬
‫در دام مانده شیرى و فریاد مى کند‬
‫بوردا بیر شئر داردا قالیب ، باغیریر‬
‫دادى طَلب ز مردمِ بیداد مى کند‬
‫مروّت سیز انسانلارى چاغیریر

۷۳
تا خون غیرت تو بجوشد ز کوهسار‬
‫حیدربابا ، غیرت قانون قاینارکن‬
‫تا پَر گرفته باز و عقابت در آن کنار‬
‫قره قوشلار سنن قوْپوپ ، قالخارکن‬
‫با تخته سنگهایت به رقصند و در شکار‬
‫اوْ سیلدیریم داشلارینان اوْینارکن‬
برخیز و نقش همّت من در سما نگر‬
‫قوْزان ، منیم همّتیمى اوْردا گؤر‬
‫برگَرد و قامتم به سرِ دارها نگر‬
‫اوردان اَییل ، قامتیمى داردا گؤر‬
۷۴
‫دُرنا ز آسمان گذرد وقت شامگاه‬
‫حیدربابا . گئجه دورنا گئچنده‬
‫کوْراوْغلى در سیاهى شب مى کند نگاه‬
‫کوْراوْغلونون گؤزى قارا سئچنده‬
‫قیرآتِ او به زین شده و چشم او به راه‬
‫قیر آتینى مینیب ، کسیب ، بیچنده‬
‫من غرق آرزویم و آبم نمى برد‬
‫منده بوردان تئز مطلبه چاتمارام‬
‫ایوَز تا نیاید خوابم نمى برد‬
‫ایوز گلیب ، چاتمیونجان یاتمارام‬
۷۵
‫مردانِ مرد زاید از چون تو کوهِ نور‬
‫حیدربابا ، مرد اوْغوللار دوْغگینان‬
‫نامرد را بگیر و بکن زیر خاکِ گور‬
‫نامردلرین بورونلارین اوْغگینان‬
چشمانِ گرگِ گردنه را کور کن به زور‬
‫گدیکلرده قوردلارى توت ، بوْغگینان‬
‫بگذار برّه هاى تو آسوده تر چرند‬
‫قوْى قوزولار آیین-شایین اوْتلاسین‬
‫وان گلّه هاى فربه تو دُنبه پرورند‬
‫قوْیونلارون قویروقلارین قاتلاسین‬
۷۶
‫حیدربابا ، دلِ تو چو باغِ تو شاد باد !‬
‫حیدربابا ، سنوْن گؤیلوْن شاد اوْلسون‬
‫شَهد و شکر به کام تو ، عمرت زیاد باد !‬
‫دوْنیا وارکن ، آغزون دوْلى داد اوْلسون‬
‫وین قصّه از حدیث من و تو به یاد باد !‬
‫سنن گئچن تانیش اوْلسون ، یاد اوْلسون‬
‫گو شاعرِ سخنورِ من ، شهریارِ من‬
‫دینه منیم شاعر اوْغلوم شهریار‬
‫عمرى است مانده در غم و دور از دیارِ من‬ ‬
‫بیر عمر دوْر غم اوْستوْنه غم قالار