دانستیهای کوتاه استخوان و مفاصل

[E L E N A]

چند نکته مفید برای مبتلایان به کمردرد


اگر مدام پشت صندلی نشسته‌اید، اگر شما هم جزو آن دسته از افرادید که‌گاه و بیگاه دچار کمردرد می‌شوید، اگر به سلامت خود اهمیت می‌دهید... چند نکته کوتاه و مفید در این باره را بخوانید.

کمر درد‌های عود کننده: در بسیاری از موارد کمردرد‌ها بدلیل اسپاسم عضلانی اتفاق می‌افتد که با استراحت این درد‌ها بهبود پیدا کرده ولی مجددا عود می‌کند. این دردهای عود کننده یک هشدار می‌باشد که اگر به آن‌ها توجه نشود عوارض احتمالی مبنی بر فشار روی نخاع و ریشه‌های عصبی مانند انتشار درد به پا‌ها و بی‌حسی و... که علائم خوبی هم نیستند بروز خواهد کرد.

کمردرد و تشک مناسب: اگر کسی دچار کمردرد است نباید روی زمین سفت بخوابد بلکه باید از یک تشک با قطر ۵/۷ سانتی‌متر (حداقل ۴ سانتی‌متر) که نه خیلی نرم باشد تا فرورفتگی‌های (قوسهای) کمری را افزایش دهد و نه آنچنان سفت که روی برجستگی‌ها فشار وارد آورد و قوس را باز کند استفاده نماید. برای مثال تشک پنبه‌ای نو خیلی مناسب است.

کمردرد و نشستن: برای پیشگیری از دردهای مکرر باید اول صندلی خود را نسبت به میزکارمان تنظیم کنیم و هر ۶۰-۵۰ دقیقه برخاسته، حرکات ساده‌ای انجام داده و دوباره بنشینیم.

کمردرد و ورزش: اگر بیماری بدلیل کمردرد توصیه به ورزش شده است، منظور انجام ورزش‌های طبی (درمانی) است که با توجه به بیماری و عوارض آن، ورزش خاص با هدف خاص تجویز می‌شود. این ورزش‌ها حتی ساده‌تر از ورزش‌های همگانی هستند که برای ارتقاء سلامت عمومی مفید می‌باشند. نوع دوم ورزش‌ها ورزش قهرمانی است که در این بیماران (و بطور کلی در تمامی بیماری‌هایی که به ورزش نیاز دارند) توصیه نمی‌شود.

موقع آسیب ستون فقرات چه کنیم؟

جدی‌ترین خطر همراه با آسیب ستون فقرات صدمه به نخاع است. چنین آسیبی ممکن است سبب از دست رفتن توان حرکتی و یا حس در نواحی پایین‌تر از قسمت آسیب‌دیده شود.

تصادفات جاده‌ای و ترافیکی از معضلات زندگی روزمره شده است. در کشور ما به علت شرایط متعدد و عوامل فراوان، میزان تصادفات نسبت به آمارهای بین‌المللی بالاست. عواقب این تصادفات بروز شکستگی‌ها و از خطرناک‌ترین آن شکستگی ستون فقرات است.

ستون فقرات به علت نزدیکی به سیستم عصبی نخاع جایگاه بزرگی در سلامت انسان دارد.

در تصادفاتی که به چپ شدن ماشین و سقوط از ارتفاع منجر می‌شود، امکان آسیب ستون فقرات زیاد است. البته باید توجه داشته باشیم که این دو با هم متفاوت و درمان آنها نیز متفاوت است.

در تصادفات و ضربه‌ها ما دو نوع آسیب داریم؛ یکی آسیب اولیه است، مثلا یک جسم نوک تیزی در اثر تصادف یا سقوط وارد نخاع می‌شود و به آن آسیب می‌رساند. در چنین شرایطی ما نقشی در بروز آسیب اولیه نداریم.

بزرگ‌ترین نقشی که گروه پزشکی دارد، در پیشگیری از صدمات ثانویه است که در اکثر موارد از صدمات اولیه بیشتر است، اما صدمات ثانویه در شرایطی پیش می‌آید که هنگام تصادف، دست و پا حرکت می‌کند، ولی با رسیدن به بیمارستان، توانایی حرکت دادن دست و پا از بین می‌رود. باید سعی کنیم از این نوع صدمات پیشگیری کنیم.
مهارت برای تشخیص شدت آسیب‌هایی که بر ستون فقرات وارد می‌شود از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که صدمات وارده بر ستون فقرات علائمی دارد که بلافاصله توسط پزشک قابل تشخیص است


روش کمک به مصدوم دچار آسیب ستون فقرات

جدی‌ترین خطر همراه با آسیب ستون فقرات صدمه به نخاع است. چنین آسیبی ممکن است سبب از دست رفتن توان حرکتی و یا حس در نواحی پایین‌تر از قسمت آسیب‌دیده شود.


هشدارها

- موقعیت مصدوم را نسبت به حالتی که او را یافتید تغییر ندهید، مگر آنکه در معرض خطر باشد.

- اگر جابه‌جا کردن مصدوم ضروری است، از روش چرخاندن مثل الوار استفاده کنید. روش دیگر آن است که از بیماربر استفاده کنید.


روش کار زمانی که مصدوم‌ هوشیار است

1) به مصدوم اطمینان خاطر دهید و به او توصیه کنید که حرکت نکند. سپس با مرکز اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس درخواست کنید.

2) پشت سر مصدوم زانو بزنید. دو طرف سر مصدوم را محکم بگیرید، به طوری که دستان شما روی گوش‌های او قرار بگیرد. گوش‌ها را کاملا نپوشانید ‌(مصدوم باید همچنان قادر به شنیدن سخنان شما باشد).

سر مصدوم را در وضعیت خنثی که در آن سر، گردن و ستون فقرات همراستا هستند ثابت کنید و نگه دارید. کم ضررترین وضعیت سر در یک مصدوم مشکوک به آسیب ستون فقرات، همین حالت است

هشدار: اگر مشکوک به آسیب گردن هستید، از یک امدادگر بخواهید در زمانی که شما سر مصدوم را در وضعیت خنثی نگه داشته‌اید، چند پتو، حوله یا لباس لوله شده را در دو طرف سر او قرار دهد.

3) همچنان سر مصدوم را تا رسیدن نیروهای خدمات پزشکی اورژانس و قبول مسوولیت توسط آنها و بدون توجه به مدت زمانی که ممکن است این کار طول بکشد، در وضعیت خنثی نگه دارید.

از یک امدادگر بخواهید که علایم حیاتی (سطح پاسخ‌دهی، نبض و تنفس) را کنترل و ثبت کند

شکستگی استخوان در کمین چه کسانی است؟

یک پزشک متخصص ارتوپد نسبت به مصرف کافئین زیاد و افزایش خطر شکستگی در افراد مسن هشدار داد. حمید قدوسی با اعلام این مطلب گفت: خطر شکستگی در افراد سیگاری و معتاد نیز بیشتر است و مصرف الکل روی متابولیسم استخوان اثر سوء دارد.

وی با بیان اینکه با افزایش سن، احتمال سقوط از بلندی نیز افزایش می‌یابد، تصریح کرد: سقوط های مکرر یکی از عوامل خطرساز در شکستگی هاست و لاغری یا کاهش وزن بیش از حد، برخی بیماری های سیستم عصبی عضلانی، کاهش فشار خون وضعیتی، سابقه استفاده از داروهایی نظیر دیازپام و اختلالات حسی تعادلی ازمهم ترین دلایل آن به شمار می‌رود. این پزشک ارتوپد با اشاره به اینکه افراد لاغر و کم وزن بیشتر در معرض خطر شکستگی استخوان قرار دارند، اظهار داشت: چاقی و اضافه وزن خطر شکستگی را کاهش می‌دهد زیرا در 70 درصد موارد ضربه را می‌گیرد و همچنین در این حالت ذخیره ویتامین D در بافت های چربی بیشتر است.

ارتروز ستون مهره‌ها

اسپوندیلوز (Spondylosis)‏ از آسیب‌های غیر التهابی در ستون مهره‌های بدن است. اسپوندیلوز عبارت است از ساییدگی و فرسایش مفاصل ستون مهره‌ها.

با افزایش سن به مرور، میزان آب و محتوای پروتئینی غضروف های بدن کاهش می یابد. این تغییرات موجب ضعیف تر شدن و شکنندگی بیشتر مفاصل و سطوح غضروفی آنها خواهد شد.

این تغییرات که اغلب با افزایش سن پدید می آیند، در اصطلاح علمی دژنراسیون نامیده می شوند.

همان طور که می دانید قسمت قابل توجه و مهمی از مهره های ستون فقرات و مفاصل بین مهره ای، از غضروف درست شده است و به همین دلیل با گذشت زمان در معرض تغییرات دژنراتیو (تغییر محتوای آب و پروتئین و تغییر حالت طبیعی) می باشند.

این تغییرات همان حالتی است که به اسم آرتروز نامیده می شود. دژنراسیون دیسک بین مهره ای را در اصطلاح علمی اسپوندیلوز می نامند.

اسپوندیلوز یا ساییدگی ستون فقرات یا ستون مهره ها بسیار شایع می باشد.

در این بیماری، هم دیسک ها و هم سطوح مفصلی دچار ساییدگی می شوند. بعضی از مواد دیسک و غضروف یا سطح مفصلی در این ساییدگی از بین می رود.
تغییرات ساییدگی ستون فقرات بیشتر در ناحیه مهره های کمری دیده میشود که به آن اصطلاحا اسپوندیلوز کمری گفته می شود

استخوان ها در کناره دیسک ها و سطوح مفصلی متورم شده و جلوی حرکت آسان آنها را می گیرند و ایجاد محدودیت حرکتی می کنند. بنابراین ستون فقرات سفت می شود.

در حالت پیشرفته بیماری به دلیل فشار بر ریشه اعصاب، درد و گزگز و بی حسی اندام‌ها رخ می‌دهد.

هنگامی که فاصله بین دو مهره ی کنار هم تنگ شود، فشار بر ریشه عصب می‌تواند موجب آسیب ریشه شود.

علائم حسی و حرکتی آسیب ریشه مانند درد و ضعف عضلانی بسته به محل عصب‌دهی دارد.

درگیری دیسک های گردن باعث درد گردن خواهند شد.

در اسپوندیلوز گردن، به دلیل فشار مستقیم به کانال نخاعی ما ممکن است ضعف عمومی، عدم تعادل، اختلال در کنترل اسفنکترهای روده و مثانه و کاهش جریان خون اندام ها را داشته باشیم.

تخریب دیسک های ناحیه پشت با دردهای جدار قفسه سینه و درگیری دیسک های کمری باعث کمر دردهای آزاردهنده خواهند شد.

کمر انسان متحمل وزن بدن به علاوه آن چیزهایی که بلند می کنیم می باشد و دائما در حالت خم شدن یا چرخیدن قرار می گیرد.

به همین دلیل، تغییرات ساییدگی ستون فقرات بیشتر در ناحیه مهره های کمری دیده میشود که به آن اصطلاحا اسپوندیلوز کمری گفته می شود.

اسپوندیلوز کمری بیشتر در مهره های پایینی کمر، بخصوص در بین مهره های چهارم و پنجم کمر و بین مهره پنجم و قسمت اول استخوان خاجی رخ می دهد و منجر به بروز دردهای سیاتیکی می گردد.

این حالات در همه گروه های سنی می توانند دیده شوند، اما در سالمندان شایع ترند.

وقتی دیسک بین مهره ای دچار این تغییرات شد، قابلیت بیشتری برای فتق و بیرون زدگی پیدا می کند.

فتق بیشتر دیسک و بیرون زدگی قابل توجه تر آن می تواند علائم و مشکلات پیچیده تری را ایجاد کرده و حتی با دردهای انتشاری به دست یا پاها (دردهای سیاتیکی) و یا علائم حسی - حرکتی مثل ضعف در قدرت عضلانی و گاه بی اختیاری دفع ادرار و مدفوع و نیز ناتوانی در راه رفتن و لنگیدن پاها تظاهر کند.

با این حال این حالت زیاد هم ناراحت کننده نمی باشد، واقعیت این است که بروز این تغییرات ساییدگی در افراد، لزوما باعث بروز پشت درد یا کمر درد نمی شود.

بسیاری از افرادی که دارای تغییرات شدید ساییدگی در مهره ها و ستون فقرات خود هستند، هیچ گونه مشکلی از نظر درد پشت یا کمردرد ندارند، در حالی که افرادی هم وجود دارند که تغییرات اندکی داشته ولی دارای دردهای شدیدی هستند.

رادیوگرافی، ام آر آی و سی تی اسکن می توانند اسپوندیلوز مهره ای را به صورت کاهش فاصله بین مهره های مجاور و در موارد پیشرفته به شکل تغییر شکل مهره های درگیر نشان دهند.

مراحل زودرس و اولیه این تغییرات در ام آر آی به شکل تیره رنگ شدن دیسک مبتلا در مقایسه با دیسک های سالم دیده می شوند

وقتی مفاصل فریاد می زنند


گاهی هنگام راه رفتن، صداهایی از مفاصل بدن شنیده می شود ، این صداها اگر از حدی بگذرند مشکلاتی برای فرد ایجاد می کنند با اندکی توجه می توان از بروز آن ها جلوگیری کرد.

دکتر مسعود مفیدی متخصص ارتوپد در گفتگو با خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبرنگاران گفت: تاندون های پا در جای طبیعی خود لغزندگی دارند، این لغزندگی باعث می شود تاندون ها در موقع حرکت در جای خود بلغزند و در نتیجه صداهایی از مفاصل به گوش برسد.

وی گفت: صداهای داخل مفصلی نیز زمانی شنیده می‌شوند که مفاصل در هنگام حرکت جابه جا می شوند.

مفیدی با بیان اینکه این قبیل صداها از صداهای بدون درد هستند تصریح کرد: صدای مفاصل حد معینی ندارند و بیشتر در اثر قوام نداشتن تاندون ها ایجاد می شود و عوارضی ندارد.

وی در پایان گفت: توصیه می‌شود افرادی که از وجود این صداها رنج می برند، باید ورزش کنند و عضلات خود را تقویت کنند.

قولنج شکستن ، باعث تخریب زودرس مفصل می شود

معمولا افرادی که سابقه اضطراب، افسردگی، وسواس دارند در معرض قولنج شکستن هستند مراجعه به متخصص اعصاب و روان شناس مهم ترین روش پیشنهادی برای درمان این افراد است.

معمولا برخی افراد بنا به دلایلی از جمله احساس خستگی عضلات و به حسب عادت ترجیح می‌دهند که خستگی خود را با یک حرکت تسکین دهند و بسیاری از افراد با فشار دادن بر روی انگشت‌های دست که صدایی به صورت حبابی شکل ایجاد می‌کند رفع خستگی کنند.

این عادت ناپسند معمولا در سنین 10 تا 12 سالگی در میان برخی افراد شکل می گیرد و با یک حرکات ناخوشایند این افراد سعی در کاهش وزن مفاصل کوچک و حتی مفاصل بزرگ مثل آرنج و شانه خود دارند که عوارض بسیاری را درپی دارد و معمولا افرادی که سابقه اضطراب، افسردگی، وسواس دارند در معرض قولنج شکستن هستند.

فشار نا‌به‌جا و غیرواقعی به مفاصل موجب می شود که مفصل این افراد در معرض تخریب زودرس قرار بگیرد و مفاصل آنها نسبت به افراد عادی در معرض سایش بیشتری قرار دارند.

پیشنهاد می‌شود که این افراد برای ترک عادت خود از حرکات نرمشی ساده برای رفع خستگی مفاصل خود استفاده کنند و مراجعه به متخصص اعصاب و روان شناس مهم ترین روش پیشنهادی برای درمان این افراد است.

ارتباط پوکي استخوان و تغذيه مادر

دانشمندان می‌کوشند با بررسی فرآیند رشد استخوانی جنین در رحم مادر امکان بروز ناراحتی های ناشی از پوکی استخوان را پس از تولد بویژه در سنین بزرگسالی کاهش دهند این دانشمندان معتقدند شیوه رژیم غذایی مادر در دوران بارداری بر میزان رشد استخوان‌های کودک و ابتلای پوکی استخوان در دوران بزرگسالی تاثیر مستقیم دارد.
پوکی استخوان در بیشتر زنان و پس از دوران یائسگی بروز می‌کند، که عامل اصلی آن کاهش میزان هورمون استروژن در این دوران است، این هورمون، از فاکتورهای مهم استحکام استخوان‌هاست.
در انگلیس از هر سه زن و از هر دوازده مرد، یک تن به این بیماری مبتلا می‌شوند در این شرایط، شکستگی استخوان ها به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد برپایه مطالعات جدیدی که از سوی پزشکان بیمارستان مرکزی و دانشگاه سوتامپتون صورت گرفته است، مشخص شد که تنظیم رژیم غذایی مناسب، ترک سیگار و نوشیدنی های الکلی و انجام تمرین های ورزشی، بر افزایش تراکم استخوانی در بافتهای جنین تاثیر مثبتی دارد این دانشمندان می‌گویند هدف ما کاهش مبتلایان این بیماری در نسل آینده است.

این عوامل بر “خمیدگی پشت” شما مؤثر است

ستون فقرات به عنوان ستون بدن‌، ‌ نقش مهمی در سلامت جسم و روح انسان دارد. از این رو کوچک‌ترین مشکل در این عضو مهم، ‌ شاید بر کیفیت زندگی اجتماعی تأثیرگذار باشد که یکی از این مشکلات انحنای ستون فقرات یا قوز است.

دکتر بیژن فروغ متخصص طب فیزیکی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران گفت: ‌ قوز کمر زمانی ایجاد می‌شود که مهره‌های پشت بیش از حد انحنا داشته باشد.

وی افزود: عوامل مختلفی از جمله کج نگه‌داشتن ستون فقرات در ایجاد قوز کمر تأثیردارد که برای پیشگیری از آن لازم است به پزشک متخصص مراجعه کرد.

وی ادامه داد: ‌ درصورت انحراف در ستون فقرات لازم است از ورزش‌هایی مثل حرکات کششی خاص استفاده شود که به درمان قوز کمر کمک می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: توصیه می‌شود با ایستادن و نشستن مناسب و با استفاده از صندلی مناسب کمترین فشار را به ستون مهر‌ه‌ها وارد کنیم تا بتوانیم در این بیماری پیشگیری کنیم.

نوعی “کمر درد” که با سرفه ایجاد می شود

“سیاتیک” درد شدیدی است که به عنوان بزرگترین عصب بدن شناخته شده است و درامتداد عصب سیاتیک احساس می شود.

دکتر بیژن فروغ متخصص طب فیزیکی گفت: “سیاتیک” درد شدیدی است که به عنوان بزرگترین عصب بدن شناخته شده است و این عصب در امتداد عصب سیاتیک احساس می شود.


وی ادامه داد: از نشانه های اصلی “سیاتیک” درد در ناحیه کمر، ران، ساق و پا است.

وی افزود: این درد معمولا هنگام نشستن و سرفه بیش تر می شود و در حالت دراز کشیده بهبود می یابد.

فروغ در ادامه گفت:” سیاتیک” معمولا ظرف چند هفته درمان می‌شود و در زمان باردار پس از زایمان از بین می رود.

وی خاطر نشان کرد: توصیه می‌شود در صورت دیدن علائم این بیماری پزشک مراجعه شود.

خار پاشنه چیست؟

خار پاشنه زایده‌ای استحوانی است که در پاشنه پا ایجاد می‌شود و بسیار دردناک است و موجب دشواری در راه رفتن و درد شدید می‌شود
علت ایجاد خار پاشنه به قطعیت مشخص نیست اما استرس یا وارد آمدن آسیب به پاشنه پا که باعث التهاب، رسوب کلسیم و استخوانی شدن رباط کف پا شود را می‌توان از علل بروز این مشکل برشمرد در این میان نباید از چاقی و ایستادن‌های طولانی مدت که موجب فشار بر روی پاشنه پا می‌شود نیز غافل شد.

شدت درد خار پاشنه در ابتدای صبح و بعد از استراحت بیشتر است و با راه رفتن کم می‌شود. این درد با راه رفتن روی سطوح سخت و نا هموار و حمل اشیاء سنگین افزایش می‌یابد.

کسانی که مبتلا به خار پاشنه هستند باید به هر طریق ممکن از وارد آوردن فشار به پاشنه پا جلوگیری کنند. و از انجام فعالیت‌های بدنی سنگین که فشار روی پاشنه پا را تشدید می‌کند، اجتناب کنند.
مراقبت‌های ضروری
یک کفی مناسب در کفش به منظور کاهش فشار وارده بر پاشنه پا قرار دهید.
از ایستادن‌های طولانی مدت خودداری کنید.
جهت کاهش درد در پاشنه پا، روزی 3 تا 4 مرتبه محل درد را کمپرس کیسه یخ کرده و هر بار باید این کار را 10 تا 15 دقیقه ادامه دهید

هر شب قبل از خواب یا صبح قبل از بیرون آمدن از رختخواب، پاها را 15 دقیقه در آب گرم قرار داده، سپس خشک کرده و 5 تا 10 دقیقه ملایم با گو شتکوب به پاشنه پا ضربه بزنید.
ماساژ پاشنه پا در آب ولرم نیز می‌تواند موجب کاهش درد شود.
از وسیله‌ مناسب‌ حفظ‌ قوس‌ کف‌ پا یا قالب‌ مناسب‌ کف‌ پایتان‌ استفاده‌ کنید.

از کفش روفرشی با پاشنه سه تا چهار سانتی و در صورت داشتن کمردرد از پاشنه اسفنجی کش‌دار در منزل استفاده کنید و در کفش خارج از منزل از پد اسفنجی استفاده کنید.

کفش‌های پاشنه بلند و یا پاشنه صاف هر دو باعث کشیدگی کف پا می‌شود و به پا صدمه می‌زند. بهترین ارتفاع برای پاشنه کفش 3 سانتی‌متر است.

توصیه‌های غذایی
خار پاشنه رژیم غذایی خاصی ندارد فقط اگر اضافه‌ وزن‌ دارید‌، باید وزن‌ خود را کم‌ کنید تا از فشار وارده‌ به‌ کف‌ پا کم‌ کنید.
مصرف چربی‌ها را محدود کنید.
سبزی‌ها و میوه‌های تازه را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
نان‌های سبوس‌دار مصرف کنید.
از مصرف نوشابه‌های گازدار، شیرینی‌ و مواد نشاسته‌ای اجتناب کنید.
به مصرف بیشتر ویتامین ث در برنامه غذایی خود توجه کنید.
جلو گیری از بازگشت مجدد
پس از بهبودی ، از پد پاشنه استفاده کرده و ورزش‌های کششی را در برنامه روزانه خود قرار دهید.