دانستیهای کوتاه دندانپزشکی

پیشگیری از شایع ترین بیماری جهان!

یک دندانپزشک پوسیدگی دندان را شایع‌ترین بیماری جهان دانست و گفت: این بیماری تا 90 درصد قابل کنترل است.

دکتر شاهرخ رسولی تبار از پوسیدگی دندان به عنوان شایع‌ترین بیماری دهان و دندان در دنیا یاد کرد و گفت: پوسیدگی دندان شایع‌ترین بیماری است که بشر با آن دست به گریبان است، اما به دلیل ناشناخته ماندن عوارض آن چندان مورد توجه نیست. به گفته این دندانپزشک، پوسیدگی دندان در 90 درصد موارد قابل کنترل است و این امر با دقت کافی در نگهداری و بهداشت دهان و دندان به سادگی امکان پذیر است.

وی رعایت بهداشت دهان و دندان بخصوص در سنین بین 6 تا 12 سالگی که در واقع سن رویش دندانهای دائمی است را در پیشگیری از پوسیدگی دندان مهم دانست. این دندانپزشک افزود: نوع رژیم غذایی و نحوه مراقبت از دندانها نقش مهمی در پیشگیری از پوسیدگی دندان دارد.

رسولی تبار معتقد است: میکروب‌های موجود در دهان این توانایی را دارند که با استفاده از مواد غذایی بخصوص مواد قندی باقیمانده در سطح دهان اسید تولید کنند که این اسید وقتی در مجاورت مینای دندان قرار می گیرد سبب تخریب آن می شود. وی افزود: سطح بیرونی دندان را مینای دندان تشکیل می دهد که در عین حال که بسیار مقاوم است اما نسبت به مواد اسیدی به شدت آسیب پذیر است و ساختار مولکولی آن را از هم متلاشی می‌کند.

رسولی تبار با اشاره به اینکه لایه‌های درونی دندان به اندازه مینای دندان مقاوم نیستند، گفت: در صورت آسیب دیدن مینای دندان قسمت های زیرین فوق العاده آسیب پذیر می شود و این مسئله لزوم حفاظت از ساختار مینای دندان را نشان می دهد. وی معتقد است: با تمیز کردن دندان خصوصا فضاهای بین دندانی که با چشم دیده نمی شوند می توان به سادگی فرصت تخریب را از میکروبها گرفت.

این دندانپزشک استفاده درست و هوشمندانه از مسواک در کنار نخ دندان را برای حفاظت از دندان‌ها توصیه کرد و گفت: بعد از خوردن غذا بخصوص در شب که محیط دهان ساعت‌ها بسته می‌ماند و محیط مناسبی برای رشد میکروب‌های داخل دهان فراهم می‌شود، حتما سطح دهان و دندان‌ها را از وجود پلاک‌های بوجود آمده پاک کنید. وی افزود: با حرکت آرام مسواک نرم حاوی خمیر دندان مناسب می توان به سادگی پلاک های ایجاد شده بر روی دندان ها را از بین برد.

رسولی تبار استفاده از نخ دندان و پس از آن حرکات آرام و جارویی مسواک را برای تمیز کردن سطح دندان‌ها مناسب دانست و گفت: پس از پایان مسواک زدن و شستن دهان چک کردن مجدد دندانها از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که در این زمان پلاک‌های باقیمانده در سطح دندان خود را به خوبی نشان می دهند و لذا این مرحله که در واقع لکه گیری نامیده می شود از اهمیت زیادی برخوردار است.

وی به افراد توصیه کرد: پس از مسواک زدن مسواک را بر سطح زبان خود بکشند. رسولی تبار دهان را ورودی مواد غذایی به بدن دانست و گفت: توجه به سلامت دهان و دندان در راستای دستیابی به سلامت از اهمیت زیادی برخوردار است.

پلاک دندانی چیست؟

پلاک باکتریایی یا پلاک دندان ها ماده ای سفید رنگ و خمیری است که پس از صرف غذا و هرگونه خوراکی روی دندان ها ایجاد می شود. باکتری ها بی وقفه در محیط دهان رشد کرده بنابر این پلاک دندان ها مشکلاتی را برای تمام محیط دهان به وجود می آورد.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، پلاک دندان ها به ویژه از پروتئین های موجود در بزاق، باکتری ها ، مواد سمی و باقیمانده مواد غذایی تشکیل شده و به طور مداوم ایجاد می شود. اگر پلاک دندان ها روزانه تمیز نشده و از بین نرود تبدیل به جرم دندان می شود.

از بین بردن پلاک دندان ها در هنگام تشکیل شدن امری ضروری است. این ماده در واقع اسیدهایی را تولید می کند که به دندان ها و لثه حمله می کنند. این اسیدها روی مینای دندان اثر گذاشته ، لثه ها را مجروح کرده و عامل اغلب کرم خوردگی‌ها و بیماری های دهان و دندان است.

علاوه بر این اگر روزانه پلاک دندان ها تمیز نشود ، سفت شده و به جرم تبدیل می شود. در این صورت مسواک زدن بر آن بی اثر بوده و قادر به از بین بردن آن نمی شود. در این هنگام برای از بین بردن آن ناگزیر باید یک جرم گیری کامل را انجام داد.

برای رهایی از پلاک دندان باید پس ار نوبت غذا خوردن دستکم به مدت سه دقیقه و حداقل دو بار در روزدندان ها را به خوبی مسواک زد.

چرا مبارزه با پلاک دندانی مهم است؟ پلاک دندانی چیست؟

پلاک دندانی رسوب روی دندان هاست.
این پلاک بعد از هر وعدۀ غذایی ساخته می‌شود و به شکل یک خمیر یا یک شورۀ سفید یا کمی زرد روی دندان ها می‌چسبد.

پلاک دندانی از تکه های مواد خوراکی و بزاق دهان ساخته می‌شود.
به محض اینکه باکتری ها توانستند در دهان حضور پیدا کنند، آن را به استعمار خود درمی‌آورند.

پلاک دندانی چه تغییراتی می‌یابد؟
بعد از اینکه پلاک دندانی شکل می‌گیرد، باکتری ها چند برابر می‌شوند، از قند موجود در مواد غذایی و بزاق دهان تغذیه می‌کنند.

این باکتری ها موادی اسیدی می‌سازند که این مواد اسیدی به مینای دندان ها حمله ور می‌شوند و به لثه ها آسیب می‌زنند.
اگر پلاک دندانی از بین نرود، می‌تواند آهکی و بعد از آن سخت شود و در نهایت رسوب دندانی به وجود می‌آید.

پلاک دندانی چه طور شما را آزار می‌دهد؟
اگر بعد از هر وعدۀ غذایی پلاک دندانی پاک نشود، مواد اسیدی تولید می‌کند، که پوسیدگی و التهابات لثه ای یا همان عفونت ها را با خود به همراه دارد.
اگر پلاک دندانی محکم و به رسوب تبدیل شود، مسواک دیگر نمی‌تواند آنها را از بین ببرد. در این مواقع باید به دندانپزشک و جرم گیری متوسل شد.

پلاک دندانی چگونه از بین می‌رود؟
بهترین حالت این است که بعد از خوردن هر وعدۀ غذایی دندان های تان را مسواک بزنید، و نه فقط یک بار در روز! با این کار می‌توانید پلاک های دندانی را از بین ببرید به شرطی که از لثه به سمت دندان ها مسواک بزنید.
در صورت مسواک زدن در جهت های دیگر (از طرف دندان ها به سمت لثه)، احتمال دارد که پلاک های دندانی به زیر لثه برود و باعث ایجاد التهاب شود.

دندانپزشکان توصیه می‌کنند که سه بار در روز و هر بار به مدت سه دقیقه دندان های تان را مسواک کنید.
یک بار استفاده از نخ دندان در روز برای از بین بردن پلاک های دندانی نیز بسیار مفید است.

مصرف مواد قندی تان را کاهش دهید. مواد قندی مانند آب نبات، شیرینی، نوشیدنی های شیرین، کیک و… باکتری های پلاک دندانی را تغذیه می‌کنند.
به طور مرتب دندان های تان را جرم گیری کنید و حداقل یک بار در سال سری به دندانپزشک تان بزنید.

ايا دندان‌هاي مصنوعي هم فرا مي‌رسد

پرورش دندان‌هاي طبيعي با سلول‌هاي بنيادي!
شايد از دست دادن دندان در كودكي خاطره چندان ناخوشايندي نباشد؛ اما در بزرگسالي بسيار نامطلوب است ؛ از اين رو دانشمندان دانشگاه نوا ساوث‌ايسترن، در تلاش براي دستيابي به دندانهاي طبيعي از سلولهاي خود فرد، به بررسي شيوه‌هاي ممكن براي كنترل رشد سلولهاي بنيادي به منظور توليد بافت دنداني پرداخته‌اند.

به گزارش سرويس علمي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، رويكرد محققان آمريكايي، استخراج سلولهاي بنيادي از بافت دهاني مانند داخل بافت دندان يا مغز استخوان است.

اين سلولها پس از جمع‌آوري در يك چارچوب پليمري به شكل دندان دلخواه نصب مي‌شود. اين پليمر از مواد مشابه مورد استفاده در ساختار زيستي قابل جذب مجدد بوده؛ از اين رو اين چارچوب به مرور زمان حل مي‌شود.

پس از آن دندانها بطور جداگانه رشد كرده و در دهان فرد قرار مي‌گيرند يا اين كه سلول بنيادي را درون دهان پرورش داده تا طي چند ماه به اندازه يك دندان كامل برسد.

تاكنون اين دندانها در دهان موش‌ها و ميمون‌ها پرورش داده شده و كارآزمايي‌هاي انساني نيز در راه است؛ اما اينكه آيا اين فناوري قادر به توليد دندانهايي است كه با خون تغذيه شده و از حس كامل برخوردارند، در آينده مشخص خواهد شد.

پرورش دندان براي دانشمندان يك چالش بزرگ است؛ چرا كه سلولهاي بنيادي بايد براي ايجاد تعادل كامل بافت سخت، عاج و مینای دندان تحريك شده و همچنين اندازه و شكل دقيق نيز بدست آيد.

تا به امروز اين محققان حدود 1.7 ميليون دلار كمك هزينه براي تحقيقات خود دريافت كرده‌اند.

محققان بر اين باورند كه با كنترل رشد مجدد دندان و اثبات ايمن بودن اين فناوري، اين دندانها بطور گسترده در آمريكا مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

پیشگیری از سرطان دهان با میوه‌های ترش

مصرف زیاد میوه و سبزی به ویژه میوه‌های ترش و مرکبات سرشار از ویتامین ث و عدم استعمال دخانیات و تنباکو در پیشگیری از بروز سرطان دهان موثرند.


ایسنا: یک متخصص آسیب‌شناسی فک و دهان توصیه کرد: مصرف زیاد میوه و سبزی به ویژه میوه‌های ترش و مرکبات سرشار از ویتامین ث و عدم استعمال دخانیات و تنباکو در پیشگیری از بروز سرطان دهان موثرند.

دکتر طباطبایی اظهار داشت: سرطان دهان ششمین سرطان شایع در مردان و دوازدهمین سرطان شایع در زنان است.

وی افزود: بنا بر بررسی که در یزد انجام شد بیش از نیمی از بدخیمی‌های سر و گردن مربوط به سرطان دهان بوده است. همچنین ۹۰ درصد بدخیمی‌های دهان را سرطان دهان (SCC) تشکیل می‌دهد.

این متخصص آسیب‌شناسی دهان و فک خاطرنشان کرد: بر اساس مطالعه انجام شده در استان یزد از هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در سال یک مورد جدید به این بیماری مبتلا می‌شود.

وی با بیان این مطلب که این بیماری اغلب زبان، لب، کف دهان و مخاط گونه را درگیر می‌کند در خصوص علائم و نشانه‌های این بیماری عنوان کرد: این عارضه اغلب به شکل ضایعات برجسته و زخمی غالبا بدون درد، گاهی زخم فرو رفته و یا لکه‌های سفید یا قرمز رنگ و بدون درد ظاهر می‌شود.

وی یادآور شد: متاسفانه طی مدت ۵ سال کمتر از ۵۰ درصد بیماران زنده می‌مانند و این در حالی است که این بیماری با تشخیص زودرس درمان قطعی می‌شود.

وی گفت: روش تشخیص این بیماری از طریق نمونه برداری و بررسی میکروسکوپی صورت می‌گیرد.

وی در ادامه بر تشخیص سریع و زودهنگام و از همه مهم‌تر پشگیری از بروز این بیماری تاکید کرد.

دکتر طباطبایی در ادامه متذکر شد: درمان این بیماری با عمل جراحی و برداشتن کامل ضایعه صورت می‌گیرد و در صورت لزوم می‌توان از رادیوتراپی و شیمی درمانی بهره برد.

وی توصیه کرد: همه افراد به ویژه مردان مسن سیگاری مراقب دهان خود باشند و در صورت مشاهده هرگونه لکه سفید یا قرمز رنگ در دهان، هر نوع برآمدگی در دهان (مخصوصا اگر لبه‌های سفت داشته باشد) به پزشک مراجعه کنند.

وی همچنین توصیه کرد: این افراد در صورت مشاهده زخم‌هایی که با درمان بهبود نمی‌یابند سریعا به پزشک مراجعه کنند.

این اختلال در زنان شایع تر است

بر اساس مطالعات زنان باید بیشتر از مردان مراقب دندان ها و لثه خود باشند. در طول دوره زندگی زنان از جمله دوران بلوغ، قاعدگی، بارداری و یائسگی تغییرات هورمونی بسیاری در بدن ایجاد می شود. مطالعات نشان می دهند که نوسانات هورمونی زنان، شرایط و وضعیت محیط دهان را تغییر داده و منجر به رشد باکتری ها و بروز بیماری های لثه می شوند.

برای پیشگیری از بیماری های لثه که به هورمون های زنانه وابسته اند لازم است که هر 6 ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه نمود. این کار به ویژه برای خانم های باردار و همچنین خانم های مبتلا به پوکی استخوان حیاتی است. پیروی از یک رژیم غذایی سالم، پرهیز از افراط در مصرف شیرینی جات، رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده منظم و روزانه از مسواک و نخ دندان نیز ضروری می باشد.

تغییرات هورمونی در طی بارداری در اغلب زنان منجر به بروز مشکلات لثه می شود. بنابراین توصیه می شود زنان قبل از اقدام به بارداری از سلامت لثه خود اطمینان حاصل کنند و در صورت وجود مشکل، قبل از شروع بارداری اقدام به درمان آن نمایند. لازم است بدانید که اختلالات جزیی لثه در دوران بارداری نیز قابل درمان هستند و تنها در موارد شدید که جراحی لازم باشد، این اقدام به بعد از زایمان موکول می شود.

بیماری های لثه به دلیل تشکیل پلاک ها ی باکتریایی بر روی دندان ها و زیر لثه ها ایجاد می شوند و در صورت عدم درمان منجر به التهاب و آزاد شدن ترکیبات سمی و مخرب شده و سبب سایش و تحلیل دندان ها و استخوان های پایه دندان می گردند.

اختلالات خواب يکي از فاکتورهاي دندان قروچه

دندان قروچه فعاليتي است کههنگام خواب اتفاق مي افتد و اين اتفاق حالتي زيان بار است که اختلالات خواب و کمخوابي در کنار استرس باعث ايجاد دندان قروچه مي شوند.
دکترعليرضا امامي دندانپزشک در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان ايسنا - واحد علومپزشکي ايران، گفت: فاکتورهاي مرتبط با دندان قروچه شامل اختلالات خواب (خرخر و کمخوابي)، جفت گيري نامناسب دندان‌ها، نامرتبي دنداني، تماس زودرس دندان ها، استفادهاز مقادير قابل ملاحظه‌اي کافئين (قهوه ، کولا و شکلات) ، سيگار ، استرس و اضطرابهمچنين استفاده از يکسري از داروها هستند.
وي تصريح کرد: تکامل رشدي دندان ها در فک علتمعمول دندان قروچه در بچه‌هاست . رشد دندان جديد در بچه باعث خارش لثه مي شود و بچهبه همين خاطر دندان هايش را روي هم مي سايد بنابراين دندان قروچه پاسخ بدن بهتغييراتي است که در فک و دندان بوجود مي آيد همچنين ممکن است با رشد دندان هايآسياي اول چون در ابتدا روي هم نيستند بچه تلاش مي کند آنها را به هم بسايند و باعثدندان قروچه مي شود.

براي معاينه پوسيدگي‌هاي سطح دندان

يک متخصص درمان ريشه با بيان اينکه تقريباً مي‌توان گفت که درمان ريشه از مراحل پاياني درمان‌هاي دندان است و با توجه به اين که بسياري از پوسيدگي‌ها درد ندارند، توصيه کرد تا افراد حداقل 6 ماه يا سالي يک بار براي چک کردن پوسيدگي‌هاي سطح دندان خود اقدام کنند.

دکتر نسرين روغني زاد در گفت وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) واحد علوم پزشکي ايران با بيان اين که به علت وجود سيستم دفاعي بدن، بسياري از پوسيدگي‌ها با درد همراه نيستند، اظهار کرد: ممکن است فرد زماني متوجه پوسيدگي دندان خود شود که قدري دير باشد.

وي ادامه داد: افراد مي‌توانند با انجام چکاپ‌هاي روتين از پيشرفت پوسيدگي و رسيدن آن به عصب دندان جلوگيري کنند.

دکتر روغني زاد، در خصوص علايم پوسيدگي‌هاي سطح ميناي دندان که ممکن است اتفاقي ظاهر شود به حساسيت نسبت به سرما و شيريني اشاره کرد.

اين دندانپزشک ادامه داد: هنگامي که پوسيدگي پيشرفت مي‌کند و به قسمت‌هاي عميق‌تر مي رسد، ممکن است دردهاي طولاني‌تر داشته باشد که در اين صورت بايد براي مراجعه به دندانپزشك اقدام شود

تغذیه ای درست برای داشتن دندان هایی سفید

چه خوراکی هایی برای سلامت دهان و دندان مناسب هستند؟ کدام یک از عادات کوچک ما آسیب رسان اند؟ در این باره چه ایده های نادرستی وجود دارد؟

- برای دندان ها، بهتر است شکلات خرده شود و نه خوراکی های برشته شده.
بله، شکلات سرشار از فلور و فسفات است، این دو، یعنی فلور و فسفات در پیشگیری از پوسیدگی دندان سهیم اند! بهتر است شکلات تلخ با 70% کاکائو را انتخاب کنید.

-توصیه می‌شود که: به جای خوردن یک آب نبات بدون شکر، یک آدامس بدون قند بجوید.
جویدن برای دندان ها مفید است زیرا باعث تشدید ترشح بزاق می‌شود، ترشح بزاق اثر محافظتی در محیط دهانی دندانی دارد. بزاق خروج املاح از مینای دندان ها را محدود می‌کند و باعث شستشو و پاک سازی خودبه‌خودی سطوح دندان ها می‌شود.

جویدن آب نبات بهتر از مکیدن آن است.
زمان تماس دندان ها با قند بسیار مهم است. هر چه این زمان بیشتر طول بکشد، برای دندان ها بدتر است. بنابراین مکیدن آب نبات باید محدود شود، البته این مورد دربارۀ کارامل ها و نوقا که تمایل بسیار زیادی برای چسبیدن به دندان ها دارند، هم صدق می‌کند. به همین علت بهتر است که آب نبات بیشتر جویده شود تا اینکه مکیده شود.

-بهتر است برای تمام کردن یک وعدۀ غذایی، به جای یک میوه، پنیر خورده بخورید.
پنیر به طور ویژه ای حاوی کلسیم و فلور است، این عناصر دندان ها را در برابر اسیدها محافظت می‌کنند. بنابراین نباید غذای تان را با یک میوه تمام کنید. همچنین بهتر است به جای ترتیب پنیر و دسر، ترتیب دسر و پنیر را انتخاب کنید...

-بهتر است نوشیدنی های شیرین را به جای اینکه با لیوان بنوشید، با نی بنوشید.
نوشیدن با نی باعث می‌شود که تماس اسیدها با دندان ها و سائیدگی مینا محدود شود.

- بهتر است که نان را حین غذا خوردن، میل کنید نه خارج از وعدۀ غذایی.
خوراکی های سرشار از آمیدون (نوعی کربوهیدرات)، مانند نان، تولید اسیدها توسط باکتری های پلاک دندان را با خود به همراه دارند. نباید این خوراکی ها را از تغذیه تان حذف کنید، فقط کافی است آنها را خارج از وعده های غذایی مصرف ننمایید.

- اصلی ترین منبع تأمین فلور آب آشامیدنی است و نه ماهی.
این گفته که می‌گوید ماهی های دریایی سرشار از فلور هستند، مثل این است که بگویید چای هم فلور دارد!

- قبل از خواب بهتر است یک لیوان آب بنوشید نه یک لیوان شیر.
شیر در خود لاکتوز دارد، لاکتوز هم یک کربوهیدرات است. و این در حالی است که تمامی خوراکی های حاوی کربوهیدرات می‌توانند در ایجاد پوسیدگی های دندانی سهیم باشند. بنابراین، قبل از خوابیدن، بعد از مسواک کردن دندان ها، اگر لازم است، فقط می‌توانید آب بنوشید، هیچ چیز غیر از آب ننوشید خصوصاً نوشیدنی های شیرین!

- کودکانی که صبحانه نمی‌خورند، بیشتر دندان های شان پوسیده می‌شود.
توضیح این پدیده واضح است: کودکانی که صبحانه نمی‌خورند، در طول روز گرسنه می‌شوند و نسبت به بقیه تمایل بیشتری به خوردن تنقلات خواهند داشت... این خوراکی ها به سختی به دندان های آنها می‌چسبند و مدت طولانی در دهان باقی می‌مانند. این وضعیت، شرایط مناسبی را برای پوسیده شدن دندان ها فراهم می‌کند!

- بهتر است به جای تنقلات شور، هوس تان را با کارامل فروبنشانید.
تنقلاتی مانند شیرینی های خشک و البته میوه های خشک، سرشار از آمیدون هستند، آمیدون هم یکی از کربوهیدرات هایی است که خیلی محکم به دندان ها می‌چسبد. کارامل حاوی قند است، اما سریع تر در دهان حل می‌شود. به همین ترتیب، و از همین منظر، تنقلات بیشتر از کارامل ها پوسیدگی زا هستند.

در نتیجه، باید به خاطر داشته باشید که برخی خوراکی ها برای دندان های ما مفید اند و برخی مضر؛ همان طور که برخی خوراکی ها برای سلامتی مفید و برخی دیگر زیان آورند. به هیچ وجه هیچ یک از گروه های غذایی را نباید حذف کنید. باید تا بیشترین حد ممکن به تغذیه تان تنوع بدهید و جلوی هر گونه زیاده روی را بگیرید. اما می‌توانید برخی عادات نادرست را اصلاح یا محدود کنید و به جای آن روش بهتری را برگزینید.

برای دندان سفید کننده ای وجود ندارد

به طور معمول هیچ ماده ای به نام سفیدکننده دندان وجود ندارد و هر ماده شیمیایی که برای سفیدکردن دندان ها به کار می رود، عوارض دارد.

رنگ دندان هر فرد با رنگ صورت وچهره او هماهنگ است و به طور طبیعی به سفیدکردن دندان نیازی نیست مگر در مواردی از قبیل صدمه دیدن دندان یا زمانی که عصب دندان آسیب دیده است که در این صورت راه هایی برای برطرف کردن رنگ غیرطبیعی دندان وجود دارد.

موادی که برای سفیدکردن دندان به کار می رود سطح صاف دندان ها را به سطح زبر و ناصاف تبدیل می کند، اگرچه ممکن است در کوتاه مدت ظاهر دندان ها را سفید و زیباتربه نظر آید اما به دلیل سطح ناصافی که ایجاد می کندرنگ دندان ها خیلی زود تغییر می کند و به دلیل زبری سطح دندان ها، مواد خوراکی در سطح آن جمع می شود و دندان زردتر از قبل به نظر می آید.

استفاده از خمیردندان هایی که موادتشکیل دهنده آن چندان زبر نباشد و اثر سفیدکنندگی آن طولانی مدت باشد، به تدریج باعث سفیدشدن دندان و رنگ طبیعی آن می شود. اما اگر از موادی استفاده شود که به سرعت دندان ها را سفید می کند، به همان سرعت نیز دندان تغییر رنگ پیدا می کند.

توالی ژنوم باکتری دشمن دندان به دست آمد

گروهی از محققان بین المللی در بررسیهای خود موفق شدند ژنوم نوعی باکتری را که به دشمن دندان معروف است شناسایی کنند.

به گزارش خبرگزاری مهر، محققان دانشگاه پارما در ایتالیا، دانشگاه بریستول در انگلیس و موسسه فورسیس در بوستون آمریکا توانستند به صفات ژنتیکی این باکتری که Bifidobacterium dentium نام دارد دست پیدا کنند.

DNA این باکتری به گونه ای است که می تواند PH محیط را بسیار اسیدی کند و انواع مختلفی از هیدروکربورها را هضم کند.

به این ترتیب این باکتری به یکی از مهمترین میکروارگانیسمهایی تبدیل شده است که قادرند دندانها را سوراخ کنند.

برای کشف پایه های ژنتیکی که به این باکتری اجازه می دهند در حفره دهان رشد کرده و به دندانها آسیب برسانند این دانشمندان بر روی بعضی از بیماریهای دهان و دندان انسان بررسی و سپس اقدام به توالی نویسی ژنوم این باکتری کردند.

براساس گزارش ساینس مگزین، نتایج این تحقیقات نشان می دهد که کد ژنتیکی این باکتری از یک کروموزوم واحد و 2 میلیون 636 هزار و 368 جفت پایه تشکیل شده که 89 درصد از این پایه ها محتوی اطلاعات لازم برای سنتز پروتئینها است.

به گفته این محققان، این باکتری دارای ژنهایی است که به آن اجازه می دهند نسبت به سایر گونه های خانواده Bifidobacterium قندهای بیشتری را هضم کند و بنابراین دارای حداکثر میزان انرژی برای زندگی بوده و بازده تولید مثل آن بسیار بالا است.

همچنین این باکتری ژنهایی دارد که از توانایی متابولیزه کردن هیدراتهای کربن حاضر در بزاق دهان برخوردارند و با سنتز پروتئینها می توانند به سطح دندانها آسیب رسانده و آنها را سوراخ کنند.

چرا دندان ایرانیان پوسیده تر است؟!

پوسیدگی دندان کودکان ایرانی ۲ برابر دیگر کشورهاست و از سوی دیگر، یکی از دلایل عمده افزایش بیماری های قلبی، کلسترول بد خون و بیماری های گوارشی در ایران نیز ناشی از پوسیدگی دندان و بیماری های لثه است.

در یک برنامه درازمدت اصلاح بنیادی رژیم غذایی باید از مصرف نوشابه، چیپس، موادقندی و فست فودها به سمت استفاده از موادغذایی سالم، سبزیجات و میوه جات حرکت کرد. متاسفانه رژیم غذایی رایج شده در جامعه تلفیق نامناسبی از غذاهای داخلی و خارجی و نیز غذاها و خوراکی های حاوی نشاسته و قند است که باعث شیوع پوسیدگی دندان و التهاب و ناراحتی لثه در کشور شده است. بیش از ۹۵ درصد ایرانیان به بهداشت دهان و دندان اهمیتی نمی دهند. پوسیدگی دندان در کودکان زیر ۱۲ سال در ایران ۲ برابر دیگر کشورهاست. علت ایجاد پوسیدگی، تخمیر مواد قندی به وسیله میکروب های موجود در دهان و تولید اسید است. با وجود آنکه در کشورهای پیشرفته استاندارد زمان مراجعه به دندان پزشک هر ۶ ماه یک بار است، اما در کشور ما، مردم به طور متوسط هر ۳ سال یک بار آن هم به دلیل مشکلات پیش آمده به دندان پزشک مراجعه می کنند. رژیم غذایی نامطلوب و استفاده نکردن از مسواک و نخ دندان در ایران عامل مهم بیماری های دهان و دندان است حتی اگر تمام بودجه مملکت نیز به این امر اختصاص یابد، باز هم مشکل بیماری های دهان و دندان در کشور رفع نخواهد شد. مردم اعتقاد دارند که هزینه خدمات دندان پزشکی بسیار بالاست با این وجود از دندان هایشان محافظت نمی کنند در حالی که تنها با استفاده درست و به موقع از مسواک و نخ دندان، به میزان ۷۰ تا ۸۰ درصد از ابتلا به بیماری های دهان و دندان کاسته می شود.

ما در زمینه دندان پزشکی به آزمون و خطا نیاز نداریم، چرا که الگوهای بسیاری در کشورهای پیشرفته در این زمینه وجود دارد که می توان از آنها استفاده کرد. بیشتر مردم ما بعد از سن ۳۰ سالگی به نحوی سعی می کنند با مشکل پوسیدگی دندان خود کنار بیایند و به جای برطرف کردن ریشه ای مشکل، با مصرف قرص های مسکن هنگام درد، درمان آن را به عقب بیندازند. هر کودک ایرانی در پایان ۳ سالگی، ۲ دندان پوسیده دارد درحالی که دندان های شیری علاوه بر اینکه در عمل جویدن و تسهیل کار دستگاه هاضمه، زیبایی و نحوه حرف زدن در دوران کودکی تاثیر می گذارند تا حد زیادی تضمین کننده سلامت، نظم و زیبایی دندان های دائمی هستند.

اگر به دنبال بهداشت دهان و دندان به طور اصولی نرویم و رژیم غذایی رایج شده در جامعه را اصلاح نکنیم، حتی اختصاص بودجه و صرف هزینه های بالا نیز نمی تواند وضعیت را بهبود ببخشد.