دانستیهای کوتاه مغز و اعصاب

بعد از مرگ مغزی چه اتفاقی در بدن رخ می دهد؟

فردی که دچار مرگ مغزی می‌شود، از نظر پزشکان فردی زنده به شمار نمی‌رود،‌ اما تکنولوژی می‌تواند به زنده نگه داشتن بخش‌هایی از بدن مبتلایان به مرگ مغزی برای مدتی مشخص کمک کند.
براساس گزارش دیسکاوری، زمانی مرگ مغزی در فردی تایید می‌شود که هیچ فعالیت مغزی و عصبی در مغز و ساقه مغز او دیده نشود، به بیانی دیگر هیچ پالس الکتریکی میان سلول‌های مغزی رد و بدل نشوند. پزشکان برای تعیین مرگ مغزی در فرد چند آزمایش انجام می‌دهند که یکی از آنها بررسی توانایی کنترل تنفس توسط بیمار است، عکس‌العملی بسیار ابتدایی که توسط ساقه مغز انجام می‌گیرد. به گفته دایانا گرین، استادیار جراحی اعصاب در دانشگاه اوهایو، کنترل تنفس آخرین چیزی است که در بیماران مرگ مغزی از دست می‌رود.

در آمریکا و بسیاری دیگر از کشورها اگر فعالیت‌های مغزی فردی به صورت دائمی از بین برود، و یا تمامی عملیات تنفسی و چرخش مایعات در بدنش مختل شود رسما مرده اعلام می‌شود.

با این‌همه سیستم الکتریکی درونی قلب می‌تواند برای مدتی کوتاه پس از مرگ مغزی طپش قلب را حفظ کند، در حقیقت قلب انسان می‌تواند در خارج از بدن نیز به طپیدن خود ادامه دهد اما بدون دستگاه تنفس مصنوعی که جریان اکسیژن و خون را حفظ می‌کند، این طپش به سرعت و در کمتر از یک ساعت متوقف خواهد شد. اما با استفاده از یک دستگاه تنفس مصنوعی برخی از فرایند‌های بیولوژیکی از قبیل عملکرد کلیه و معده می‌تواند برای یک هفته ادامه پیدا کند. به گفته پزشکان این فعالیت‌ها به معنی زنده بودن فرد نیستند، اگر مغز کسی مرده باشد، آن فرد مرده‌است اما با کمک تکنولوژی می‌توان بدن را وادار به انجام کارهایی کرد که در زمان زنده بودن مغز انجام می‌داده‌است.

بدون وجود مغز، بدن هورمون‌های حیاتی برای حفظ فرایند‌های بیولوژیکی از قبیل هورمون‌های مورد نیاز برای فعالیت معده، کلیه و سیستم ایمنی بدن، را بیش از یک هفته ترشح نخواهد کرد. برای مثال هورمون‌های تیروئید برای تنظیم متابولیسم بدن از اهمیت بالایی برخوردارند و هورمون وازوپرسین برای حفظ آب در کلیه بسیار حیاتی است. فشار خون معمولی که در بدن نقش کلیدی به عهده دارد نیز معمولا بدون حضور دستگاه تنظیم کننده فشار خون در فرد مبتلا به مرگ مغزی ثابت نخواهد ماند. قربانی مرگ مغزی همچنین قادر به حفظ کنترل دمای بدن خود نیست از این رو بدن باید با استفاده از پتو گرم، اتاق گرم و گاه سرم‌های گرم در حرارت مناسب نگهداری داشته‌شود.

بدن فرد مبتلا به مرگ مغزی معمولا برای طولانی‌مدت نگهداری نمی‌شود اما گاه پزشکان در صورتی که بخواهند از اعضای بدن فرد برای پیوند استفاده کنند و یا خانواده فرد برای خداحافظی به زمان بیشتری نیاز داشته‌باشند، از دستگاه‌های پشتیبان حیات برای چندین روز استفاده می‌کنند. درصورتی که وضعیت فرد با تمامی ویژگی‌های مرگ مغزی همخوانی داشته باشد،‌ دیگر برای پزشک قطعی خواهد شد که مغز فرد مرده‌است و محافظت از بدن آغاز می‌شود.

درباره اینکه بدن قربانی تا چه زمانی پس از مرگ مغزی زنده باقی می‌ماند تحقیقات چندانی انجام نگرفته‌است. بحث مرگ مغزی از اوایل دهه 1950 در فرانسه آغاز شد، زمانی که 6 بیمار برای دو تا 26 روز بدون وجود جریان خود در مغز زنده نگه داشته‌شدند.

امروزه با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته بدن قربانی را می‌توان برای مدتی طولانی و شاید برای همیشه زنده نگه داشت، اما گذشت زمان نگهداری از آن را دشوارتر ساخته و نسوج بدن در معرض خطر شدید عفونت قرار می‌گیرند.

مننژیت، بیماری خطرناکی است

مننژیت (Meningitis)، التهاب و عفونت پرده مغزی است. التهاب توسط عفونت مایع اطراف مغزی و نخاعی بوجود می آید.

علل
باکتری
ویروس
قارچ
تحریکات شیمیایی
حساسیت به دارو
سرطان ها
آسیب جسمی

علائم بیماری
تب و لرز
تغییرات ذهنی
تهوع و استفراغ
حساسیت به نور
سردرد شدید
سفتی گردن
بی قراری
برآمدگی استخوان جمجمه
کاهش هوشیاری
تحریک پذیری کودکان
تنفس سریع
قوس سر و گردن به عقب
مننژیت باکتریایی کشنده است. در موارد غیر کشنده، معلولیت دائمی می دهد و شامل قطع عضو و یا زخم شدید می باشد


انواع مننژیت

مننژیت باکتریایی : نیاز به بستری کردن فوری در بیمارستان دارد. بسیار خطرناک و کشنده می باشد. هنگامی که باکتری وارد خون شود، باعث تخریب دیواره عروق خونی می شود و موجب خونریزی در پوست و اعضای داخلی می شود.
علائم شامل: تب، خستگی، تهوع، سردی دست ها و پاها، لرز سرد، درد شدید عضلات و مفاصل، درد سینه و یا شکم، تنفس سریع، اسهال و در مراحل بعدی بثورات پوستی است.
این نوع مننژیت، در کمتر از چند ساعت فرد را از پا درمی آورد. در موارد غیر کشنده، معلولیت دائمی می دهد و شامل قطع عضو و یا زخم شدید می باشد.
علائم مننژیت باکتریایی بعد از 3 تا 7 روز ظاهر می شود.
در نوزادان تازه متولد شده ممکن است علائمی همچون: تب، سردرد و سفتی گردن وجود نداشته باشد و یا به سختی متوجه این علائم شویم.
نوزادان مننژیتی ممکن است دارای علائم زیر باشند:
غیرفعال، تحریک پذیر، استفراغ و کاهش اشتها.
در کودکان، پزشک عکس العمل کودک را می بیند و تشخیص می دهد که کودک دچار مننژیت شده است یا نه.
اگر چه علائم اولیه مننژیت باکتریایی و ویروسی شبیه هم می باشند، علائم بعدی مننژیت باکتریایی نظیر تشنج و کما بسیار خطرناک می باشد.

مننژیت ویروسی : خفیف تر است و غالبا بیشتر از مننژیت باکتریایی رخ می دهد. این نوع، ناشی از عفونت روده ای می باشد. معمولا در اواخر تابستان و اوایل پاییز ایجاد می شود. غالبا بچه های کمتر از پنج سال و بزرگسالان زیر 30 سال را دچار می کند. علائم این نوع مننژیت در نوزادان و بزرگسالان با هم تفاوت دارد.
علائم در نوزادان شامل تب، تحریک پذیری، بد غذایی و سخت بیدار شدن است.
علائم در بزرگسالان شامل تب بالا، سردرد شدید، سفتی گردن، حساسیت به نور، خواب آلودگی و یا مشکل در بیدار شدن، تهوع و استفراغ، و کاهش اشتها است.
علائم این نوع مننژیت معمولا 7 تا 10 روز طول می کشد.

مننژیت قارچی : علائم این مننژیت بسیار شبیه به انواع دیگر مننژیت می باشد. به هر حال، این علائم به تدریج ظاهر می شوند. علائم مشترک شامل سردرد، تب، تهوع و سفتی گردن می باشد. علائم اختصاصی این نوع مننژیت عبارتند از: عدم دوست داشتن نور، تغییر در وضعیت ذهنی، گیجی، توهم و تغییرات شخصیتی.

افراد در معرض خطر
حدود 10 درصد بیماران، می میرند. در موارد غیر کشنده، افراد دچار آسیب مغزی، از دست دادن اندام و یا ناشنوایی می گردند.
همه افراد می توانند به این بیماری مبتلا شوند.
نوزادان کمتر از یک ماه به علت اینکه هنوز سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
افرادی که در تماس با بیمار دچار مننژیت ویروسی می باشند، شانس زیادی برای مبتلا شدن به این عفونت را دارند، اما بیماری آنها شبیه عوارض مننژیت نمی باشد.
تشخیص زودهنگام و درمان به موقع مننژیت باکتریایی، از آسیب دائمی عصبی جلوگیری می کند


راه های تشخیص

کشیدن مایع مغزی نخاعی
آزمایش خون
عکسبرداری قفسه سینه
سی تی اسکن سر
رنگ آمیزی خاص

درمان
برای مننژیت باکتریایی، آنتی بیوتیک تجویز می شود. نوع آنتی بیوتیک بستگی به باکتری دارد که باعث عفونت شده است.
بیماران مبتلا به مننژیت ویروسی، به خودی خود، بعد از 7 تا 10 روز بهبود می یابند.
بیماران مبتلا به مننژیت قارچی، داروهای ضد قارچ با دوز بالا دریافت می کنند.
افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند: بیماران ایدزی، دیابتی و یا سرطانی، غالبا نیاز به درمان طولانی تری دارند.
دیگر داروها و مایعات داخل وریدی درمان کننده علائمی همچون: ورم مغز، شوک و تشنج می باشد.
برخی از بیماران بر اساس شدت بیماری و نیاز به داروها، باید در بیمارستان بستری شوند.

عوارض
آسیب های مغزی
تجمع مایع بین جمجمه و مغز
کاهش شنوایی
هیدروسفالی
تشنج

پیشگیری
- تزریق واکسن هموفیلیس نوع B در کودکان جلوی یک نوع از مننژیت را می گیرد.
- واکسن کونژوگه پنوموکوک : در حال حاضر در دوران کودکی ایمن سازی می کند و در پیشگیری از مننژیت پنوموکوکی موثر است.
- کارگران خانه و دیگران در تماس با بیماران مبتلا به مننژیت مننگوکوکی، برای جلوگیری از عفونی شدن، باید آنتی بیوتیک دریافت کنند.
- استراحت کافی کنید.
- در تماس با افراد آلوده نباشید.
- گوشت ها را کاملا بپزید و از مصرف پنیر ساخته شده از شیر غیراستریلیزه اجتناب کنید.
- دست های خود را پس از دستشویی، تعویض پوشک، سرفه و پاک کردن بینی کاملا بشویید.
- دستگیره های درب را با آب و صابون بشویید و ضدعفونی کنید.
- از بوسیدن و به اشترک گذاشتن لیوان، قاشق، چنگال، بشقاب و ماتیک با افراد آلوده خودداری کنید.
- از گزش پشه و حشرات دیگر که می تواند حامل بیماری باشد، اجتناب کنید.
- موش ها را از محل زندگیتان دور کنید.

واکسن مننگوکوک برای افراد زیر توصیه می شود:
- نوجوانان در سنین 11 تا 12 سال و نوجوانان در سن 15 سال که هنوز واکسن نزده اند.
- تمام دانشجویان سال اول که در خوابگاه زندگی می کنند و هنوز واکسینه نشده اند.
- کودکان دارای دو سال و بیشتر که طحال ندارند و یا دارای مشکلات سیستم ایمنی هستند.
- افرادی که به کشورهایی که در آنها، مننژیت مننگوکوک شایع است، سفر می کنند.
- در برخی جوامع که شیوع این مننژیت زیاد است.

تخریب قشر خاكستری مخ با تشدید مشكلات قلبی توام است

متخصصان مغز و اعصاب در استرالیا با انجام یك مطالعه جدید دریافتند كه تخریب قشر خاكستری مخ تاثیر قابل توجهی در تشدید نارسایی‌های قلبی دارد.

این متخصصان تاكید كردند كه احتمال بروز و یا حتی تشدید مشكلات قلبی با تخریب و تحلیل رفتن بخش‌هایی از قشر خاکستری مخ توام است.

متخصصان استرالیایی بر این باور هستند كه این تغییرات سلول‌های خاكستری مغز موجب می‌شود افراد مبتلا به ناراحتی‌های قلبی به علت اختلال در انجام دستورالعمل‌های مراقبت‌های پزشکی خود و زمان مناسب مصرف دارو با مشكلات قلبی بیشتری مواجه شوند و نتوانند به شیوه‌ مناسب از قلب خود محافظت كنند.
به گزارش روزنامه سیدنی مورنینگ هرالد، این متخصصان روی گروهی متشكل از 91 فرد مبتلا به بیماری و نارسایی قلبی و نیز 64 فرد سالم تست‌های حافظه و فعالیت ذهنی انجام دادند. درعین حال با كمك اسكن وضعیت قشر خاكستری مخ در این افراد نیز به دقت بررسی شد.
در این آزمایش معلوم شد بیماران مبتلا به نارسایی قلبی در مقایسه با افراد سالم دارای حافظه کوتاه مدت، درازمدت و همچنین سرعت واکنش ضعیف‌تر و کمتری هستند و اسکن‌های مغزی نیز نشان داد که نارسایی قلبی با تحلیل رفتن سلول‌های خاکستری در بخش‌هایی از قشر مخ توام است. وجود این نواحی از قشر مخ در كارآیی بهتر حافظه، استدلال و برنامه‌ریزی مهم و ضروری است

3 توصیه برای پیشگیری از پیر شدن مغز

همه ما آرزو داریم که امید به زندگی مان را افزایش دهیم، به شرطی که از لحاظ جسمی و فکری در سلامت کامل باشیم...



همان طور که پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری ها پیشرفت قابل توجهی داشته است، آیا پیشگیری از پیری مغز هم امکان پذیر است؟ برای جلوگیری از پیر شدن مغز چه می‌توان کرد؟

چه طور می‌توان با پیر شدن مغز مقابله کرد؟

1)برای پیشگیری از پیر شدن مغز، یک فعالیت جسمی منظم انجام دهید

2)مغزتان را به درستی تغذیه کنید

3)مغزتان را به کار بیندازید



چه طور می‌توان با پیر شدن مغز مقابله کرد؟

هر سال که می‌گذرد، 3 ماه افزایش امید به زندگی را با خود به همراه دارد. برای بهره بردن کامل از این فرصت، ضروری است که از بیماری ها و پیری پیشگیری شود. آزمایش های متعددی برای تشخیص برخی از بیماری ها مانند برخی سرطان ها (سینه، پروستات، رودۀ بزرگ، پوست) یا درمان آنها (بیماری های قلبی عروقی) وجود دارد، ضمناً می‌بایست از مغزمان در مقابل پیری محافظت کنیم و اجازه ندهیم که خیلی سریع پیر شود. این یک واقعیت است که امروزه، می‌توانیم جلوی پیر شدن مغزمان را به شیوه ای ساده و طبیعی بگیریم.

همان طور که پرفسور ژان ماریانی، متخصص اعصاب، می‌گوید، اولین اقدام در این مسیر انجام یک فعالیت جسمی به طور منظم است.



1) برای پیشگیری از پیر شدن مغز، یک فعالیت منظم جسمی انجام دهید

انجام تمرینات سنگین ورزشی بی فایده است. فعالیت ورزشی شما می‌تواند متعادل باشد، مهم ترین چیز در این میان، منظم انجام دادن این فعالیت است. به همین دلیل است که گفته می‌شود، 30 دقیقه پیاده روی در روز، بسیار خوب است. اما ورزش چگونه می‌تواند مانع از پیر شدن مغز شود؟ فعالیت عضلانی تولید عوامل غذایی مورد نیاز برای عملکردهای مغز را تحریک می‌کند. اما فعالیت جسمی باعث گردش خون و همچنین شستشوی مغز (مانند همۀ اعضا) هم می‌گردد، و این همان فرآیندی است که برای تغذیۀ نورون ها ضروری است.



2)مغزتان را به درستی تغذیه کنید

کمیت، نوع و کیفیت مواد مغذی که توسط جریان خون به مغز می‌رسند، بستگی به تغذیۀ شما دارند. نیازهای تغذیه ای مغز چیست؟ مغز نیاز به لیپیدها (چربی) دارد، البته نوع آن مهم است، لیپیدها باید از نوع امگا 3 (2 بار ماهی در هفته، روغن کلزا) باشند. ضمناً مغز به مقدار زیادی انرژی هم نیاز دارد. با این که مغز تنها 2% از وزن بدن را به خود اختصاص داده است، اما 20% از انرژی بدن را مصرف می‌کند. بنابراین، باید از قندها به شکل نان، ماکارونی و... استفاده کرد. و در نهایت، مغز نیاز به اکسیژن دارد، این اکسیژن رسانی توسط جریان خون و گلبول های قرمز تأمین می‌گردد. گلبول های قرمز نیاز به آهن دارند، این عنصر را می‌توان در گوشت ها و ماهی ها یافت. به خاطر داشته باشید که مصرف الکل برای مغز زیان آور است. در دراز مدت، الکل نورون ها را از بین می‌برد.


3)مغزتان را به کار بیندازید

همان طور که لازم است ماهیچه های ما به طور منظم به کار گرفته شوند، مغزمان هم باید بدون توقف کار کند تا پویا و قوی بماند. در این زمینه، همۀ فعالیت های ذهنی خوب هستند، هر چه این فعالیت ها تنوع بیشتری داشته باشند، نتیجه بهتر خواهد بود. بنابراین برای پیشگیری از پیر شدن مغز، شما باید فعالیت های فکری، اجتماعی و حتی دستی داشته باشید، این فعالیت ها باید بسیار متنوع، متعدد و منظم باشند: هر روز شطرنج بازی کنید، مطالعه نمایید، ذهن خود را پرورش دهید، یاد بگیرید، برای دیگران روایت کنید، بحث کنید، به گردش بروید، سعی کنید از همه چیز سر در بیاورید، به دیگران آموزش دهید و... . برای علاقه مند شدن به چیزهای تازه و شرکت در فعالیت های جدید سن خاصی وجود ندارد

آیروبیك به رشد سلول‌های مغزی جدید كمك می‌كند

متخصصان مغز و اعصاب در یك آزمایش جدید متوجه شدند انجام تمرینات آیروبیك به رشد سلول‌های مغزی كمك می‌كند.

30 دقیقه تمرینات آیروبیك سطح انرژی مغزی را افزایش می‌دهد و این امر موجب بهبود رشد و تقویت سلول‌های مغزی می‌شود.

این مطالعه كه با تلاش گروهی از متخصصان مغز و اعصاب در دانشگاه كمبریج انگلیس و انستیتو ملی سالخوردگی در شهر بالتیمور امریكا انجام گرفته تایید می‌كند تمرینات ایروبیك نظیر دویدن یا پرش موجب تحریك رشد سلول‌های مغزی جدید و در نتیجه بهبود حافظه و توان یادگیری در افراد می شود.

این مقاله كه در نشریه دستاوردهای آكادمی ملی علوم به چاپ رسیده، حاكیست: آزمایش روی موش‌ها نشان داد حتی چند روز دویدن باعث تحریك مغز و رشد نورون‌های جدید در ناحیه‌ای از مغز می‌شود كه در امر حافظه و یادآوری موضوعات نقش دارد.

به گفته متخصصان با افزایش توان سلول‌های مغزی، پردازش اطلاعات در مغز سریع‌تر و دقیق‌تر خواهد بود و در واقع ورزش، مغز را جوان نگاه می‌دارد. ورزش ذخیره‌های میتوکندری را در مغز افزایش می‌دهد و بر این اساس می‌تواند مانع از بروز مشكلات و ناتوانی‌های مغزی مانند آلزایمر شود.

درمان لخته‌ خونی در مغز

شیوه جدید درمان انسداد رگهای مغزی که توسط محققان دانشگاه کالیفرنیا لس آنجلس ارائه شده است، به صورت همزمان می تواند چرخه گردش خون را احیا کرده و لخته های خونی را از بین ببرد. آزمایش این ابزار در دوره های بالینی بسیار امیدوار کننده بوده است، محققان در آزمایشی با مقایسه این ابزار و ابزار دیگری که سازمان دارو و غذای آمریکا آن را به تایید رسانده دریافتند ابداع جدید با نام Covidien Solitaire در مقایسه با ابزاری که پیش از این به تایید FDA رسیده بود در درمان مبتلایان به سکته مغزی از 60 درصد کارایی بیشتر برخوردار است.

برای استفاده از این ابزار جدید چهار مرحله جراحی نیاز خواهد بود:

1- ایجاد حفره ای بر روی لخته خون با استفاده از یک میکروسوند

2- راندن ابزار Solitaire به درون میکروسوند تا جایی که ابزار بتواند خود را به انتهای لخته خونی برساند

3- عقب کشیدن سوند تا ابزار Solitaire منبسط شده و لخته را به دام بیاندازد

4- کشیدن دوباره ابزار به درون میکروسوند و استفاده از ابزار مکش برای خارج کردن لخته از رگ

شیوه های پیشین از بین بردن لخته های خونی که به تایید FDA رسیده بودند از کارایی زیادی برای خارج کردن لخته های خونی برخوردار نبوده و احتمال از دست دادن لخته با استفاده از این تکنیک‌ها زیاد بود. محققان در پروژه ای برای آزمایش کارایی این ابزار جدید و مقایسه آن با ابزارهای دیگر بر روی 144 بیمار آزمایش کرده و دو تکنیک جدید و قدیمی را برای درمان آنها به کار بردند.نتایج این بررسی ها نشان داد که بازگشت جریان خونی به درون عروق توسط Solitaire در حدود 83 درصد است در حالی که ابزار قدیمی تر از 48 درصد تاثیرگذاری برخوردار بود. همچنین میزان درمان بدون خونریزی درون جمجمه ای در شیوه جدید 60 درصد و میزان مرگ و میر سه ماه پس از درمان تنها 17 درصد بود.بر اساس گزارش گیزمگ، همچنین توان مغزی 58.2 درصد از بیماران در شیوه جدید طی 90 روز به حالت عادی بازگشت. این ابزار اکنون دوره سوم آزمایش بالینی خود را پشت سر می گذارد

فشارهای روانی باعث افزایش عفونت در خون می شود

تحقیقات جدید در آمریکا ثابت کرد که فشارهای روحی و روانی مداوم باعث افزایش میانگین بروز عفونت در خون و ابتلا به بیماری می شود.

رفتار و ایمنی آمریکا، این تحقیقات حاکی است: فشار مزمن و مداوم ناشی از شوک های روحی و روانی میانگین بروز عفونت ها در خون انسان را افزایش می دهد که این امر به نوبه خود باعث بالارفتن خطر ابتلا به بیماریهای خطرناک به ویژه بیماریهای قلبی می شود.
این تحقیقات را گروهی از پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در سن فرانسیسکو آمریکا از 1000 فرد 45 تا 90 سال انجام دادند.
پژوهشگران ارتباط بین میزان ضربه های روحی و روانی شدید و میانگین عفونت را در بدن این افراد بررسی کردند و دریافتند قرار گرفتن انسان در مرض فشارهای مداوم در سالهای طولانی باعث افزایش سطح عوامل بروز عفونت در خون می شود.
این تحقیقات تاکید کرد: باید بیماران قلبی بیش از دیگران به این نتایج توجه کنند زیرا آنها اساساً سطح بالایی از عوامل بروز عفونت را دارا هستند.

گل‌ها را با چشم کاملا باز بو کنید!

تحریک قشر بینایی مغز می‌تواند حس بویایی فرد را افزایش دهد. این یافته جالب که برای اولین‌بار اثر متقابل میان بخش‌های حسی مغز را اثبات می‌کند، نشان می‌دهد همگی ما به درجاتی از حس‌آمیزی مبتلا هستیم!محبوبه عمیدی: پژوهش تازه‌ای نشان می‌دهد تحریک قشر بینایی مغز با یک محرک الکتریکی می‌تواند حس بویایی فرد را افزایش دهد. این یافته جالب که برای اولین‌بار چنین ارتباطی را میان بخش‌های گوناگون حسی مغز نشان می‌دهد، باعث خواهد شد محققان در شناخت کنونی خود از پیچیدگی‌های زیست‌شناختی حواس گوناگون در مغز تجدیدنظر کنند.
کریستوفر پک از بخش عصب‌شناسی دانشگاه مک‌گیل و محقق ارشد این پژوهش می‌گوید: «می‌دانیم که بخش‌های تخصصی متعددی در مغز ما وظیفه دریافت حواس گوناگون مانند چشایی، بویایی، بینایی و ... را به عهده دارند و ترکیبی از داده‌های دریافت شده توسط این مراکز است که درک ما را از جهان پیرامون شکل می‌دهد. اما چطور این اتفاق در مغز می‌افتد؛ به عبارت بهتر احتمال اثر گذاشتن یک حس روی حس‌های دیگر چقدر است؟ ما با تحریک حس بینایی به نتایج شگفت‌انگیزی رسیدیم و دیدیم که تحریک اندک این حس هم می‌تواند به حس بویایی برای درک بهتر بوها کمک کند و این نشان می‌دهد تأثیر متقابل حس‌ها در مغز از آنچه که تاکنون تصور می‌شده به مراتب بیشتر است و در همه انسان‌ها وجود دارد».

یوهان لندستورم از مرکز حواس شیمیایی مونل می‌گوید: «این تداخل حسی را که می‌تواند با تحریک یک حس به تحریک خودبه‌خودی و غیرارادی حس دیگری منجر شود، به عنوان «هم‌حسی» یا «حس‌آمیزی» می‌شناسیم و می‌تواند در فرد باعث شود رنگ اعداد را ببیند، بوها را بشنود یا کلمات را بو کند اما این تحقیق نشان می‌دهد تمامی ما انسان‌ها به درجاتی از این اختلال مبتلا هستیم».

این محققان برای انجام آزمون از TSM یا تحریک مغناطیسی جمجمه که به کمک آن می‌توان بخش خاصی از قشر مغز را به شیوه‌ای غیرتهاجمی تحریک کرد، استفاده کردند. آنها از داوطلبان خواستند قبل و بعد از تحریک قشر بینایی مغز آزمون بویایی ثابتی را انجام دهند. از آنجا که TSM به دقت می‌تواند منطقه مغزی هدف را تحت‌تأثیر قرار دهد، بهبود حس بویایی افراد نشان می‌داد که تداخل میان حس بینایی و بویایی وجود دارد.

جالب است بدانید این تداخل میان حس شنوایی و بویایی وجود نداشت و به همین دلیل محققان حدس می‌زنند این حس بینایی است که نقش مهمی را در ترکیب داده‌های حاصل از حواس دیگر بازی می‌کند و می‌تواند با تداخل، اثر آنها را تقویت کند. فکر نمی‌کنید از این به بعد بهتر باشد گل‌ها را با چشم‌های باز بو کنیم؟

مغزتان را تخریب نكنید!

مغز انسان یكی از فعال‏ترین اعضای بدن بوده و برای جلوگیری از تخریب مغز و حفظ سلامت این بخش باید از انجام برخی كارها خودداری كنیم.

نخوردن صبحانه
اشخاصی که صبحانه نمی‌خورند، قند خونشان پایین می‌آید. باید بدانید که تنها منبع غذایی مغز، قند خون است. در نتیجه کاهش قند خون، باعث تخریب و اختلال در عملکرد مغز می‌شود.

بیش از حد غذا خوردن
در افرادی که بیش از مقدار مورد نیاز بدنشان، غذا مصرف می‌کنند، خون رسانی به مغز مشکل می‌شود و به همین جهت، قدرت فکری آن‌ها پایین می‌آید.

کشیدن سیگار
اشخاص سیگاری باید بدانند که سیگار کشیدن باعث جمع شدن و کوچک شدن مغز می‌شود و این عامل باعث به وجود آمدن بیماری آلزایمر (فراموشی) می‌گردد.

مصرف کردن بیش از حد مواد شیرین
وجود قند اضافی در بدن، باعث توقف جذب پروتئین و سوء تغذیه ناشی از آن و در نتیجه انحطاط مغز می‌شود.

آلودگی هوا
مغز بیشترین مصرف کننده اکسیژن در بدن می‌باشد. ورود هوای آلوده به بدن موجب کاهش اکسیژن بدن می‌شود و به همین علت توانایی مغز پایین می‌آید.

کمبود خواب
خوابیدن باعث استراحت مغز می‌گردد. اگر کمبود خواب به مدت طولانی ادامه یابد، موجب تسریع مرگ سلول‌های مغزی می‌گردد.

کار کردن در بیماری
کار کردن زیاد یا درس خواندن در هنگام بیماری، ممکن است موجب کاهش کارایی مغز و آسیب آن گردد.

تفکر کم
فکر کردن باعث به جریان انداختن خون در مغز می‌گردد. کسانی که تمرکز و تفکر را کنار می‌گذارند، موجب کوچک شدن مغز خود می‌شوند.

به ندرت صحبت کردن
بحث کردن و صحبت‌های عقلانی با افراد دیگر، باعث افزایش کارایی مغز می‌گردد.

پروتزهای عصبی

مغز یکی از پیچیده ترین قسمت ها در بدن انسان است و هرگونه اختلال و نقص در سیستم عملکرد آن به سختی قابل درمان است . امروزه بسیاری از انسان ها به دلایل مادرزادی و یا تصادف دچار ضایعه در سیستم عصبی و به دنبال آن نابینایی، ناشنوایی،عدم توانایی حرکتی و . . . می شوند. یکی از رشته های مهندسی نوین که به بررسی راه های درمان و ساخت پروتز برای این دسته از بیماران می پردازد، مهندسی عصبی است.

مغز انسان پیچیده ترین و اسرار آمیز ترین ساختار زیستی در جهان است و هنوز دانشمندان پرسشهای بدون جواب بسیاری را در مورد عملکرد مغز دارند.
مغز از دو نوع سلول تشکیل شده است. سلولهای عصبی و سلوهای گلیال یا غیر عصبی. تنها در قشر مغز انسان بالغ بیش از 30 میلیارد سلول عصبی وجود دارد که هر کدام از این سلولهای با حدود ده هزار اتصال سیناپسی با سولهای دیگر در ارتباط است و در هر میلیمتر مکعب از قشر مغز انسان ، بیش از یک میلیارد اتصال سیناپسی وجود دارد که سلولها و فرامین آنها را از طریق آکسونها یا رشته های عصبی به بخشهای دیگر ارسال می کند.
در دهه های اخیر دانشمندان تلاش های گسترده ای را برای شناخت عملکرد مغز انجام داده اند که بخش مهمی از این تلاشها معطوف به شناخت پیامهای عصبی ارسال شده از مغز ، الگوهای ارسال آنها و در نهایت بازسازی این پیامها بوده است. یکی از رشته های علمی جدیدکه به این گونه بررسی ها می پردازد رشته مهندسی عصبی است.


مهندسی عصبی تلاش می کند تا با استفاده از تکنیک های مهندسی اقدام به شناخت ، ترمیم و تعویض سیستم عصبی با استفاده از دستگاهای رابط مغز و کامپیوتر ( پروتزهای عصبی) کند . این حوزه از مهندسی ، بخشی میان رشته ای است که علومی مانند علوم اعصاب آزمایشی و محاسباتی ، عصب شناسی بالینی ، مهندسی برق و پردازش سیگنال در پیدایش آن دخیل هستند و از سوی دیگر عناصری از علوم رباتیک ، سایبرناتیک ، مهندسی کامپیوتر ، مهندسی بافتهای عصبی ، علم مواد و نانوتکنولوژی نیز در آن به کار گرفته می شوند.
یک نمونه از این دستگاهها ، کاشت حلزونی گوش است. این وسیله جانشین عملکردهایی می شود که توسط پرده ی گوش و استخوان رکابی انجام شده و اقدام به شبیه سازی بخش حلزونی گوش در آنالیز فرکانس های صدا می کند. برای انجام این کار میکروفونی در بخش بیرونی صداها رو جذب و پردازش می کند. سپس صدای پردازش شده به بخش دیگری ارسال می گردد که بواسطه ی رشته ای از میکروالکترودها موجب تحریک اعصاب شنوایی و شنیده شدن اصوات می شود. و به این ترتیب بخشی از شنوایی دسته ای از افراد ناشنوا را به آنها بر می گرداند.
مهندسی عصبی تلاش می کند تا با استفاده از تکنیک های مهندسی اقدام به شناخت ، ترمیم و تعویض سیستم عصبی با استفاده از دستگاهای رابط مغز و کامپیوتر ( پروتزهای عصبی) کند

همچنین پروتزهای بینایی که بخشی مهم از مطالعات فناوری عصبی رو تشکیل می دهند این گروه از پروتزها برای زندگی روزمره بسیاری از افراد نابینا هم نقشی حیاتی دارد. در سیستم بینایی سالم ، تصاویر از طریق سلولهای دریافت کننده تصویر در شبکیه به امواج الکتریکی تبدیل می شوند و از طریق خطوط عصبی انتقال امواج به مغر منتقل می شوند و از طریق بخش بینایی مغز درک می شوند. صدمه به هر یک از عناصر این مسیر بینایی موجب نابینایی می گردد.


پروتزهای بینایی می توانند از طریق تحریک الکتریکی سلولهای عصبی ، تصویر را به سیستم بینایی مغز منتقل کنند. برای این کار یک دوربین کوچک تصاویر را به صورت امواج بیسیم به پروتز منتقل می کند و پروتز بینایی ، تصویر را بر روی شبکه ای از الکترودها ترسیم می کند. این شبکه ی الکترودی به شکلی کارا 600 تا 1000 نقطه از اعصاب موجود در شبکیه را تحریک می کند و از این طریق منجر به تشکیل تصویر در بخش بینایی می شوند. این تحریک می تواند در هر بخش از مسیر انتقال سیگنالهای بینایی اتفاق بیفتد. تحریک هم می تواند در اعصاب بینایی رخ دهد تا بخش بینایی مغز تصویر را درک کند و هم می تواند قشر بینایی مغز را هدف قرار دهد. در هر صورت آزمایشهای بالینی تاکنون موفقیتهای خوبی را در تحریک شبکیه ثبت کرده اند.
هر چند آغاز فعالیت در حوزه ی فناوری عصبی به بیش از نیم قرن می رسد ولی به طور جدی از بیست سال پیش تا به امروز این فناوری مورد توجه دانشمندان علوم مرتبط بوده است. در ایران نیز پس از قریب به 20 سال تحقیقات غیر متمرکز در این زمینه ، مرکز فناوری عصبی ایران در سال 1388 افتتاح شد. این مرکز از چندین آزمایشگاه تحقیقاتی بهره می برد که بر روی پروژه های مهمی فعال هستند.


شناخت کامل مغز انسان شاید رویایی باشد که به این زودی ها به آن دست پیدا نکنیم ولی سرعت پیشرفت در این راه حیرت آور است. هر سال مقالات و نتایج پژوهش های بسیار زیادی منتشر می شود و اخبار تحقیقات و دستاوردهای محرمانه در این حوزه به بیرون درز پیدا می کند که تمامی آنها حاکی از پیشرفت های شگرف در راه شناخت هر چه بیشتر مغز است. اما این سوال پیش روی ما خواهد بود که شناخت بیشتر مغز و در نتیجه امکان کنترل فعالیتها و دستورهای آن همواره به نفع ماست یا ممکن است خطرناک هم باشد؟ آینده پاسخ گوی سوالات ما خواهد بود.

سیگارهای حاوی جوهر نعناع خطر سكته مغزی را تشدید می‌كنند

نتایج یك مطالعه جدید تایید كرد در بین افراد سیگاری آنهایی كه ترجیح می‌دهند از سیگارهای حاوی جوهر نعناع استفاده كنند بیشتر در معرض خطر سكته مغزی هستند و به نظرمی‌رسد این تاثیر منفی در زنان شدیدتر است.
دكتر نیكولاس ووزوریس نویسنده اصلی این مطالعه و دستیار بالینی در بیمارستان سنت مایكل در شهر تورنتوی كانادار در این باره خاطرنشان كرد: هر چند تمام انواع سیگارها بد و مضر هستند اما ظاهرا این نوع سیگارهای نعناعی یك جنبه مضر و خطرناك بیشتری نیز دارند. شركت‌های تولید كننده جوهر نعنا را به سیگارها اضافه می‌كنند تا طعم نعنایی و تازگی ایجاد كنند.
به نوشته روزنامه نیویورك تایمز، این مطالعه روی 5028 فرد سیگاری بزرگسال انجام گرفته است.
ووزوریس تاكید كرد: مطالعات ما نشان می‌دهد تاثیر سوء این سیگارها روی زنان به مراتب بیشتر از مردان است. در این بررسی‌ها معلوم شد افرادی كه از سیگارهای نعناعی استفاده می‌كنند دو برابر بیشتر در معرض خطر سكته مغزی هستند