روانشناسی کودک و نوجوان

چرا کودکان ترسيدن را دوست دارند؟!!!!!


همه ما در دوران کودکي‌مان داستان شنل قرمزي که گرگ مادربزرگ‌اش را با دندان‌هاي بزرگ مي‌خورد، کدو قلقله‌زن که شير و گرگ و پلنگ براي خوردن‌اش جلوي او را مي‌گيرند، خاله سوسکه که همسرش آقا موشه توي ديگ آش مي‌افتد و مي‌ميرد، شنگول و منگول که گرگ مدام به خانه‌شان سر مي‌زند و يکي از بره‌ها را مي‌خورد و ... را شنيده‌ايم. گاهي داستان‌هاي کودکان مملو از صحنه‌هاي ترسناکي است که حتي والدين برخي اوقات دو به شک مي‌شوند که آن را بيان کنند يا نه و اينکه آيا بيان اين صحنه‌ها سبب نمي‌شود کودکان کابوس ببينند؟!

چرا داستان‌هاي کودکان صحنه‌هاي ترسناک دارد؟

برعکس آنچه ما گمان مي‌کنيم بچه‌ها اين قسمت داستان‌ها را بيش از ساير قسمت‌ها دوست دارند. هر چه اين بخش‌ها را پررنگ‌تر کنيم بيشتر به داستان جذب مي‌شوند اما آيا مي‌دانيد چرا؟ چون شادي، غم و ترس جزو احساسات اصلي و ضروري براي بزرگ شدن کودکان است. ترسيدن کودکان از هيولاها، جادوگران، دزدان، حيوانات وحشي و ... خوب است، به شرطي که بتوانند همه آنها را شکست دهند و درنهايت داستان پيروز باشند. اگر توجه کرده باشيد در اکثر داستان‌هاي مربوط به کودکان مردن از گرسنگي، بي‌سرپرست ماندن، ماندن در تاريکي شب، ماندن در ميانه جنگل، گرفتار شدن به دست غريبه‌ها و ... وجود دارد و کودک با شنيدن آنها ترس از جدايي از آنچه دوست دارد و حيات‌اش وابسته به آنهاست، يعني جدايي از والدين را حس مي‌کند. هدف اصلي اين داستان‌ها کانال‌بندي ترس‌ها و از بين بردن تدريجي آن به کمک تخيل است. کودک با شخصيت داستان‌ها هم‌زاد‌پنداري کرده و خود را نزديک به او حس مي‌کند. در واقع صحنه‌هاي ترسناک داستان، ترس خوابيده در عمق وجود کودک را بيرون کشيده و با تبديل کردن کودک به يک قهرمان او را وادار به شکست دادن ترس‌هايش مي‌کند. به همين دليل است که تمامي بچه‌ها در هر عصري علاقه زيادي به داستان شنل قرمزي، بندانگشتي، سفيدبرفي و سيندرلا دارند.
ترس‌هاي موجود در کتاب‌هاي کودکان سبب ايجاد کابوس در کودکان نمي‌شود چون در تمامي داستان‌ها پايان خوبي وجود دارد. در ضمن در هر داستاني کودک آموزه‌هايي را مي‌يابد که باعث حل مشکلات و رهايي از موقعيت‌هاي خطرناک شده است.با پيروز شدن قهرمان داستان بر ترس‌ها، کودک اعتماد به نفس خود را پيدا مي‌کند و ياد مي‌گيرد چگونه در زندگي با ترس بايد مقابله کرد. اين تنها در مورد داستان‌ها صادق نيست.

* وقتي کودک ماسک ترسناک به صورت مي‌زند!

اگر توجه کرده باشيد کودکان علاقه زياد به انتخاب ماسک‌هاي وحشت‌آور دارند. درواقع آنها با گذاشتن اين ماسک‌ها روي صورت بدون آنکه احساس متهم بودن داشته باشند احساسات منفي، عصبانيت و خشونت خود را به والديني که مدام به آنها «نه» مي‌گويند يا برادر بزرگ‌تري که آنها را از بازي کردن بازمي‌دارد، نشان مي‌دهند.

* جذاب‌ترين بازي‌ها، بازي‌هاي ترسناک است

جالب است بدانيد به همان اندازه که بچه‌ها به شنيدن داستان‌هاي دلهره‌آور علاقه دارند بازي‌هاي هيجان‌آور که آنها را بترساند را هم دوست دارند. گرگ‌ام به هوا، قايم موشک از جمله‌ بازي‌هاي اضطراب‌آور است که در هر لحظه از آن کودک احساس ترس و نگراني کرده و مدام جيغ مي‌زند. در بازي قايم موشک کودک براي فرار از والدين خود را در جايي پنهان مي‌کند و در عين حال که مي‌داند نبودن او والدين را نگران مي‌کند خود نيز احساس تنهايي و رهاشدگي را پيدا کرده و به اين ترتيب تا حدي بر ترس از جدايي غلبه مي‌کند. در گرگ‌ام به هوا از تهديدهاي احتمالي مي‌گريزد تا خود را نجات دهد. تمام اين بازي‌ها نه تنها نشاط را در کودکان ايجاد مي‌کند بلکه حساب شده و تربيتي هستند. آنها کودکان را مي‌ترسانند چون ذات کودک ترسيدن را مي‌پسندد. خطرهاي فانتزي به او کمک مي‌کنند بر ترس غلبه کرده و اعتماد به نفس پيدا کند.

منبع: Parents
به نقل از سلامتيران

ایجاد اعتماد به نفس و خودباورى درنوجوانان

خودباورى به معناى احترام گذاشتن به خود است؛ يعنى واقعا دوست داشتن خود. شما بهترين دوست‏تان را دوست داريد، معلم محبوب‏تان را دوست داريد، به خانواده خود علاقه‏منديد. اينها افرادى هستند كه به آنها اعتماد داريد، احترام مى‏گذاريد و از وقت صرف كردن با آنها لذت مى‏بريد.

بنابراين بياييد يك بار ديگر اين كلمه را بررسى كنيم. خودباورى به معناى دوست داشتن خود به مقدار زياد چه از نظر داخلى و چه از نظر خارجى؛ آن گونه كه به نظر مى‏رسيد و آنچه كه به آن معتقديد.

بعضى وقت‏ها دوست داشتن آن گونه كه هستيد آسان مى‏باشد. وقتى امتحانى را خوب مى‏دهيد و يا نمره خوب مى‏گيريد و يا جوك بامزه‏اى مى‏گوييد و همه مى‏خندند احساس خوبى داريد ولى وقتى تصور مى‏كنيد حرف ناجورى زده‏ايد و يا موى خود را بد كوتاه كرده‏ايد چه احساسى داريد. در اين گونه مواقع احساس مى‏كنيد دل‏تان مى‏خواهد شخص ديگرى بوديد و يا مى‏توانستيد خود را به شكل ديگرى تغيير دهيد. فكر مى‏كنيد در مدرسه در تيم ورزشى و يا در بين جمعيت به اندازه كافى محبوبيت نداريد. اين حالت اعتماد به نفس منفى و يا خودباورى ضعيف مى‏باشد.
خودباورى به معناى دوست داشتن خود در همه مواقع است، نه فقط هنگامى كه همه چيز خوب پيش مى‏رود.
خبر خوش آنكه شما مى‏توانيد ياد بگيريد كه خود را دوست داشته باشيد و يا هميشه اعتماد به نفس مثبت داشته باشيد. شما مى‏توانيد تغيير ايجاد كنيد. اما بعضى وقت‏ها، شما اجازه مى‏دهيد ديگران به شما بگويند چگونه در باره خود احساس كنيد. از هنگام تولد، خانواده شما، بعد معلم‏ها و دوستان‏تان روى تصميمات شما اثرگذار بوده‏اند. برنامه‏هاى تلويزيونى، سينما، ويدئوها و مجلات بر آنچه ما مى‏پوشيم، چگونگى احساس ما و آنچه عمل مى‏كنيم اثر مى‏گذارند.
بنابراين چرا مهم است كه اعتماد به نفس مثبت داشته باشيم، اگر كسى بخواهد به ما بگويد چه كنيم، چگونه لباس بپوشيم و چگونه فكر نماييم؟

خودباورى مثبت به شما اين جرئت را مى‏دهد كه خودتان باشيد.
به عنوان يك نوجوان شما مسئوليت بيشترى براى انتخاب بين خوب و بد داريد. شما پاسخگوى رفتارتان هستيد. اعتماد به نفس مثبت اين شهامت را در شما به وجود مى‏آورد كه خودتان باشيد و هنگامى كه تحت فشار ديگران قرار است تصميم بزرگى بگيريد، ارزش‏هاى خود را باور داشته باشيد.

دوستان شما مى‏توانند شما را تحت فشار قرار دهند

شما مى‏خواهيد عضو گروه يا جمعيتى شويد. اين گروه ممكن است جمعيتى آرام، شوخ و يا تيزهوش باشند. تعلق به يك گروه قسمتى از رشديافتن است، دوست بودن را ياد مى‏گيريد و دنياى اطراف خود را مى‏شناسيد. اينكه مى‏خواهيد محبوب ديگران باشيد خوب است، اما نه به قيمت تحت فشار بودن. دوستان‏تان بسيارى از تصميمات را خود مى‏گيرند و تصميم آنها ممكن است براى شما مفيد باشد يا نه. ارزش ندارد كارى كنيد كه به خودتان يا ديگران صدمه بزند. به خواسته دوستان‏تان دست به كارهايى كه ممكن است حتى آينده شما را خراب كند نزنيد. اين خواسته‏ها ممكن است تبعات بسيار بدى در آينده براى شما داشته باشد. مثل ترك مدرسه، استفاده از مشروبات الكلى يا استعمال مواد مخدر.


به فكر خودتان باشيد.

فقط شما مى‏دانيد كه بهترين كار يا بهترين چيز براى شما كدام است. اگر اجازه دهيد دوستان‏تان به جاى شما فكر كنند، به اهداف شخصى‏تان در آينده نخواهيد رسيد.
وقتى شما براى خود ارزش قائل شويد و به خود احترام بگذاريد، اين عمل مانع از اخذ تصميمات بد كه ممكن است بقيه عمر شما را تحت تأثير قرار دهد مى‏شود.

احساس خوب نسبت به خود داشتن به شما كمك مى‏كند تا:
مبارزات را بپذيريد

ورزشى
جديد يا شركت در گروههاى هنرى مدرسه يا دانشگاه را تجربه كنيد و اگر در اين زمينه‏ها نقش رهبرى را نخواهيد داشت حداقل از اينكه سعى كرده‏ايد و بيشتر در مورد خودتان آموخته‏ايد لذت خواهيد برد.

از زندگى لذت ببريد

افراد شاد در اطراف شما زياد هستند. يك نگرش مثبت به شما كمك مى‏كند تا دوستان جديدى بيابيد و آنها را براى خود حفظ كنيد.

خود را باور داشته باشيد

اگر تصور مى‏كنيد توانايى انجام كارى را داريد، حتما مى‏توانيد آن كار را انجام دهيد.

انعطاف‏پذير باشيد

زندگى مدام در تغيير است. شما نمى‏توانيد آن را متوقف سازيد، اما مى‏توانيد ياد بگيريد تا با آن همراه باشيد.
بسيار خوب، حالا كه قبول كرديد اعتماد به نفس چيز خوبى است، چگونه آن را به دست آوريد؟

با خود صادق باشيد

توانايى‏ها و ضعف‏هاى خود را مشخص كنيد. خود را به خاطر ناتوانايى‏هايتان سرزنش نكنيد. خود را با ديگران مقايسه نكنيد. ياد بگيريد كه خود را آن گونه كه هستيد بپذيريد.

براى خود اهداف واقعى در نظر بگيريد
سعى كنيد حداكثر توان خود را به كار ببريد بدون آنكه بيش از اندازه از خود انتظار داشته باشيد.

به احساس خود اطمينان داشته باشيد

به خود گوش دهيد. به احساسات خود توجه داشته باشيد.

وقتى موفقيتى به دست مى‏آوريد لذت ببريد

تلاش‏هاى موفقيت‏آميز خود را جشن بگيريد. آنها را كوچك نشماريد.

- " عالم واقعي محدود است ولي دنياي خيال حد و اندازه ندارد ." روسو

- " من دو زندگي دارم : زندگي زميني كه اكنون مي گذرانم و زندگي آسماني كه در خيال مي پرورانم ." آيبوري



صفت بارز و مشخص دوره جوانی از جنبه عاطفي خيال پردازي شديد است . تخيلات دريچه‎هاي اطمينان بخش براي رهايي موقت از مشكلات و پناه بردن به دنياي آرام خيالات و رؤياها هستند .

تخيل گرايي كه نقطه آغاز آن در دوره نوجواني است به مرزهاي جواني نيز راه مي يابد و تا حدود زيادي در رفتار و منش جوانان تأثير مي گذارد . جوانان از اين موضوع آگاهي دارند كه درعالم خيال به واقعيت هاي دنياي خارج دسترسي نيست با اين وجود به‎عالم خيال رو مي كنند زيرا در اين شرايط است كه احساس نوعي آرامش نسبي مي كنند. بدون شك تخيلات موجب تقويت نيروي ذهن و انديشه و موجد خلاقيت هاي هنري ، فكري وعملي مي شود اما لازمه آن جهت دادن و تمركز بخشيدن به این نیرو است . اين نوع تخيلات مفيد و سودمند را در آثار نويسندگاني چون ژول ورن مي توان جستجوكرد كه آثار آنها علاوه بر جنبه تخيلي ويژگي هاي علمي نيز دارد.



بايد در نظر داشت چنانچه نيروي تخيل از حالت اعتدال خارج شود به نوعي حالت بيمار گونه منجر خواهد شد كه در اصطلاح به آن حالت ميتو ماني مي گويند اين پديده كه در دختران نوجوان و جوان مشاهده مي شود به گونه‎اي است كه فرد به دروغ پردازي افسانه ای به مانند صورتي از بيماري ميتوماني علاقه پيدامي كند . جوانان حقيقت را وراي امواجي از تصاوير و تخيلات تعبير مي كنند بنابراين بايد در قضاوت درباره آنها احتياط كرد. روابط معيوب و نامناسب اطرافيان و به ويژه والدين با جوان او را به خيال پردازي و انزواجويي بيشتر سوق مي دهد و در نتيجه در پاره اي از موارد منجر به اتخاذ روشهاي دفاعي مي شود. دروغ پردازي افسانه اي و تخيلي يكي از اين روشهاست.


تخيلات جوانان به خودي خود مطلوب مربيان نيست اما نقطه شروع مناسبي است كه مي توان از آنجا با آنها همراهي كرد و به تدريج به دنياي روشن واقعيات رسيد كه اين امر نيازمند خويشتن داري تحمل و صرف نيروي رواني است . خيال پردازي جوانان بر حسب جنسيت و سن آنها متفاوت و شامل موضوع هاي متنوعي است . از سوي ديگر پيشرفت خيال بافي با رشد عقلاني نسبت عكس دارد : يعني هر اندازه رشد نيروي تشخيص و واقع بيني بيشتر شود از ميزان خيال پردازي كاسته خواهد شد .


يكي از اهداف تخيلات و تصورات جوان وجود خود اوست . در اين مرحله جوان علاقه‎مند است كه حالات رواني افكار و انديشه‎هاي خويش را تجزيه وتحليل نمايداين حالت را در اصطلاح خود گرايي نيزمي گويند ومشخصه ی اصلي آن كالبد شكافي رؤياها ، انديشه ها و افكار و احساسات جوان به وسيله خود اوست. علاقه جوان به اكتشاف دنياي دروني خويش زمينه مناسبي است كه در گفت و گوهاي صميمانه بتوان او را درشناخت خويشتن ياري رساند .

كتاب هاي مفيد و سالم روان شناسي كه به زبان ساده نوشته شده باشد مي تواند اطلاعات مفيدي در اختيار جوانان قرار دهد تا آنان با اصول علمي حاكم بر رفتارها و شخصيت خود آشنا شوند مربيان مي توانند بخشي از فرصت ها و ساعات پرورشي مدارس را به اين امراختصاص دهند و ازاين را ه با جوانان و نوجوانان گفت و گو كنند تا شناخت لازم از شخصيت و مسائل تخيل گرايي حاصل نمايند. بي شك بخشي از مشكلات دوران جواني و نوجواني ناشي از اين است كه آنها تصوير دقيق و صحيحي از خود ندارند و نمي دانند كه ماهيت آنها چيست و چه بايد بكنند؟ اين مسئوليت برعهده مربيان و والدين است كه كوشش كنند جوانان به شناخت برسند و آنها را ياري كنند تا تصويري واقع بينانه و صحيح از خود به دست آورند.


( منبع : دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
)

"ناتوان ترين مردم كسي است كه از انتخاب دوستان براي خود عاجز باشد و ناتوان تر كسي است دوستاني كه دارد را از دست بدهد." حضرت علي (ع)


انسان از چه روي به معاشرت با دوست نيازمند است ؟ آيا به اين جهت كه موجود ي اجتماعي است يا از اين جهت كه در معاشرت علاقه مند به كسب بينش زندگي و دانش اجتماعي است؟ پاسخ ما، هر دو را شامل مي شود. جوانان به دو دليل بيش از سايرين به دوستي ها گرايش دارند: اول اينكه آنان مي خواهند در گروه همسالان جايگاهي داشته باشند و پذيرفته شوند تا از اين راه بر احساس تنهايي خويش فائق آيند و از سوي ديگر در حلقه ارتباط دوستي است كه فرد مي تواند خودي نشان دهد و ابراز وجود نمايد و بخشي از توانايي هايش را به ظهور برساند. دوستي و مصاحبت در فرهنگ و ادبيات ما پيشينه اي عميق و كم نظير دارد . براي مثال برخي از حكما گفته اند :" دوستان را درياب كه زيور آسايشند و ذخيره گرفتاري. و"يا " هر كه دوست فراوان دارد بر گردن دشمنان سوار شود."


" موريس دبس " كه در زمينه روان شناسي بلوغ مطالعات و تحقيقات زيادي كرده است عقيده دارد كه دست كم سه نوع دوستي در اوايل جواني شكل مي گيرد:
1. دوستي هايي كه غالبا ًميان جوانان همسن و همجنس در محيط آموزشگاه يا محيط هاي شبانه روزي نظير خوابگاه هاي دانشجويي شكل مي گيرد و در بيشتر موارد يا به خاطر خدمتي است كه يكي در حق ديگري در موقعيت خاص انجام داده است يا در نتيجه سلب اعتماد از يك دوست قديمي به وجود مي آيد . اين نوع دوستي ها با تقديم هديه و نشان دادن احساسات خالصانه به اوج مي رسد و بيشتر اين دوستان ترجيح مي دهند كه دوستانشان همواره متعلق و منحصر به خودشان باشد و ديگري در اين ارتباط عاطفي مشاركتي نداشته باشد.
2.دوستي اي كه بين جوان و نوجوان با كودك به وجود مي آيد و مبتني بر حمايت فرد از دوست خردسال است ،در مورد اين دوستي ها بايد از نظر اخلاقي و روحي كاملا ًاحتياط كرد . در غير اين صورت احتمال راه يافتن انحرافاتي از قبيل آلودگي جنسي به اين دوستي ها وجود دارد و اين زماني است كه بد آموزي هاي خانوادگي ، مراقبت نكردن والدين و خلاءعاطفي كودك ، نوجوان يا جوان زمينه را براي لغزش هاي اخلاقي فراهم مي نمايد.
3.دوستي اي كه بين جوان و فردي كه بزرگتر از او به وجود مي آيد ودوست بزرگتر به خاطر داشتن جاذبه هاي اجتماعي مي تواند اعتماد جوان را به خود جلب كند كه در بعضي موارد اين دوستي به رابطه اي تنگاتنگ مي انجامد . منزه بودن دوست بزرگتر در اين روابط و نظارت خانواده بر دوستي جوانان و نوجوانان ضرورتي انكار ناپذير است.

معيارهاي انتخاب دوست
جوانان در دوست گزيني همانند هر انتخاب ديگري نيازمند معيارهاي روشن و قاطعي هستند . برخي از ميزانهاي دوست يابي جوانان عبارتند از :

1. رازداري: همان گونه كه خداوند حافظ اسرار آدمي است دوستان نيز بايد در اتباط با يكديگر رازدار باشند. در اين زمينه يكي از نويسندگان چنين نوشته است: " ما حق داريم اسرار خودمان را با همه كس بگوييم ولي اسرار ديگران امانتي است كه به دست ما سپرده اند نبايد در امانت خيانت كنيم."
2. يكرنگي : دوستاني كه ظاهر و باطنشان يكي است مي توانند اعتماد جوانان را جلب نمايند. در حقيقت اين ويژگي در افرادي تبلور مي يابد كه شخصيت سالمي داشته باشند و احساس حقارت نكنند.
3. پايداري درسختي ها: از نشانه هاي جوانمردي اين است كه دوستان در پيشامدها و تنگنا ها يكديگر را تنها نگذارند و حتي در دشواريهاي زندگي بيش از زمان راحتي و آسايش در كنار يكديگر بمانند و مرارت ها را ميان خود تقسيم كنند.
4. فضيلت واخلاق: دوستان جوانان بر شخصيت آنان تاثیرگذارند به اين مفهوم كه صفات عالي انساني آنها به راحتي به ديگري منتقل مي شود. انتخاب دوستاني كه از معنويت و فضايل انساني برخوردارند موجب تعالي شخصيت جوانان مي شود . پيامبر گرامي اسلام ‹ ص› از حضرت عيس بن مريم ‹ ع› حديثي نقل فرموده اند كه مضمون آن چنين است : " با كساني دوستي نماييد كه ديدارشان شمارا به ياد خدا بيندازد ، گفتارشان بر علم و دانش شما بيفزايد و کردارشان شما را مشتاق آخرت نماید.

" جستجوي يك جوان در پي هويت ، از برخي لحاظ همان جستجوي معناي زندگي است. (اريكسون)

"مقدمه"
هويت از واژه هاي پر معناي دوره ي نوجواني و جواني است. پديده اي كه بعدها و در سالهاي جواني به صورت تكوين هويت يا بحران هويت ظاهر مي شود.بنابراين مهمترين سالهاي زندگي يعني دوران نوجواني و جواني عرصه تجلي شكل گيري و يا از هم پاشيدگي هويت است.

" تعريف هويت"
در ميان تعاريف متنوعي كه در باب هويت فرد ذكر شده اظهار نظر " جان گاردنر" از صراحت وجامعيت بيشتري برخوردار است . او مي نويسد:" يك فرد جوان بايد بياموزد كه بيش از هر چيز خودش باشد ، در جايي كه بيشترين ارزش را براي ديگران دارد - ديگراني كه مطمئنا ً براي او نيز عزيزتر از هر چيز ديگر هستند مراد از اصطلاح " هويت " چنين رابطه متقابلي است كه متضمن يكي بودن با خويشتن و در عين حال به نوعي سهيم شدن با زندگي دروني ديگران است."

" مفهوم بحران هويت"
مطابق تعريف مذكورحفظ تعادل ميان " وحدت با خود" و " حضور در تجربه باطني ديگران" از نشانه هاي احراز هويت محسوب مي شود بر اين اساس هر گاه تعادل مذكور بر هم خورده و حالت عدم توازن ميا ن آنها به وجود آيد نوعي اختلال يا بحران در هويت پديدار مي شود آن وضعيت را اريك فروم با زيبايي خاصي چنين توصيف مي كند :" لزوم همرنگ شدن {با ديگران} با از دست رفتن هويت بيشتر مي شود."
ازعبارت " فروم" چنين برداشت مي شود كه فرد تأمين انتظارات ديگران ومانندآنها شدن را بر " خود واقعي بودن" ترجيح دهد ناگريز است بهاي سنگيني بپردازد و آن دست كشيدن ازخود انگيختگي و فرديت است." اريكسون" نيز بحران هويت را در عدم توانايي نوجوان براي قبول نقشي كه جامعه از او انتظار دارد ، معنا مي كند. شايد مشكلات متعددي باشد كه فرد در سالهاي بعد زندگي به جهت بحران هويت با آن مواجه خواهد شد.

تربيت، زيباترين چيزي است كه در بهترين انسانها ، آشكار مي شود."( افلاطون)

در ميان عوامل مختلفي كه منشأ و موجد تحولات اجتماعي مي شود، تربيت، آرامترين مطمئن ترين و مفيد ترين آنها مي باشد، تربيت ، روندي بسيار طولاني دارد و تقريباً در همه مراحل عمر آدمي از تولد تا مرگ، نقش خود را ايفا مي كند ، ولي اين نقش در برخي مراحل بر جسته و تعيين كننده و در مقاطعي ديگر نقش آن كمرنگ و محدود مي باشد. برخي از روان شناسان نظير " كارن هورناي " . مهمترين سالهاي تربيت پذيري را هفت سال اول زندگي و پاره اي ديگر تا دوران نوجواني مي دانند و معدودي نظير " كارل يونگ" تأثيرپذيري آدمي از تربيت را تا چهل سالگي ، مي دانند. ابتدا بايد معلوم نمود كه مقصود از تربيت چيست؟ آيا آموختن مفاهيم علمي و يا انباشته كردن ذهن شاگردان است؟

" امرسون" مي گويد: " يك مسأله علمي را به شاگرد ياد دادن كار آساني است ، ولي او را با اميد و اراده و جديت تربيت كردن و قواي روحي اش را براي كار آماده كردن ، عملي است دشوار كه ازهمه كس ساخته نيست".
در حقيقت ، بايد گفت انتقال علم مرحله نازلي از تربيت است و ايجاد روح علمي ، مرحله عالي تربيت است.
در مرحله بعد ، ضروري است، از عواملي كه اثر گذار بر تربيت هستند ، سخن گفت،مهمترين آنها عبارتند از: زمينه ژنتيكي ، عامل محيط خانوادگي ، محيط آموزشي ‹ مدرسه›، محيط اجتماعي ‹نفوذ همسالان ،نهادها و مراكز اطلاع رساني و رسانه هاي گروهي›، عامل رشد ( تحولات مربوط به عامل سني )، عامل مذهب و در نهايت اراده خودساز شخصيت . هر يك از اين عوامل در زمان خاصي ، وارد صحنه شده و تأثيرات خود را بر آدمي اعمال مي نمايد . به گونه اي كه مي توان ، شخصيت فرد را بر آيند عوامل مذكور تلقي نمود با اين توضيح كه دايره نفوذ تأثير هر يك از عوامل كه گسترده تر باشد، شخصيت آدمي در همان جهت ،شكل مي گيرد.
در گام سوم ، بايد ملاحظه نمود تربيتي كه بتواند از جوانان شخصيتي متعادل و هماهنگ به وجود آورد چه ويژگيهايي داد؟ چنين تربيتي بايد ناظر بر جنيه هاي متنوع وجود آدمي به شرح زير باشد:
الف - تربيت بدني (فيزيكي) - هدف اصلي از چنين مقوله تربيتي ، اين است كه توان و نيروي فعال جوان را در مسيري مطلوب و هدايت شده ، به جريان بياندازد و روح آدمي را پاكيزه و مصفا كند و بر اعتماد به نفس فرد بيفيزايد .

ب - تربيت عاطفي - غايت تربيت عاطفي ، پرورش احساس نوعدوستي ، همدلي و تفاهم با ديگران و به ويژه همسالان است . به گونه اي كه جوانان بتوانند به درستي با معاشران و دوستان و اطرافيان خود به دادو ستد عاطفي بپردازند و بيش از آنچه كه " منش گيرنده " داشته باشند از " منش دهنده " برخوردار باشند و به مرحله اي برسند كه " ايثار عاطفه " به ديگران را مقدم بر " دريافت عاطفه " از ديگران ، بدانند.

ج - تربيت اجتماعي - انتظار ما از تربيت اجتماعي جوانان ، اين است كه آنها از جايگاه و منزلت حقيقي خود خود در جامعه آگاه باشند و به خوبي بتوانند چنين موقعيتي را احراز نمايند.
فعاليتهاي فوق برنامه مدارس ، گروههاي بحث و بيان ، تحقيق گروهي ، مسابقات فرهنگي وهنري ومحافل بحث و انتقاد جوان ، فرصتهاي ارزنده اي براي فرايند اجتماعي شدن جوانان ، محسوب مي شوند.

د - تربيت عقلي ( ذهني ) - چنانچه بشري را به عنوان فرايندي بي انتها ، درنظر آوريم و تكوين منش را بر تعليم دانش مرجح بدانيم در اين صورت ، بايد اذعان نمود كه تربيت فكر و انديشه در بالاترين جايگاه " هرم تربيت " قرار مي گيرد. اگر چه به گفته " ويل دورانت " ، ما در شرايطي از جهان معاصر بسر مي بريم كه از تفكر و انديشيدن ، بازمانده ايم و بر همين اساس ، از لذت انديشه و فكر نيز محروم مانده ايم .

ه - تربيت اخلاقي ( معنوي )- منظور اصلي از اين بعد تربيت اين است كه بتوانيم نسلي را بپروارنيم كه نه فقط حامل معرفت ديني باشد بلكه عامل معرفت ديني محسوب شود. و در حقيقت چنين تربيتي بتوانندبه " تحول از درون" منجر شود و خود نيزمنشأ تحول در دلها و جانها ي ديگري باشد . برخي ازكارشناسان سازمان يونسكو از جمله راه حلهايي كه براي آموزش نوين جوانان ، پيشنهاد مي كنند . اين است كه بايد به گونه اي عمل نمود كه استقرار مجدد ارزشها و طرز تلقي هاي اخلاقي در جوامع در حال دگرگوني را شاهد باشيم .

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

يك روانشناس گفت: تربيت مهمترين مسئوليت پدر و مادر نسبت به فرزند است كه آينده كودك در گرو رفتار صحيح والدين و نشان دادن عكس العمل‌هاي مناسب در موقعيت‌هاي خاص است.

علي ناظري آستانه در گفت‌و‌گو با فارس، افزود: والدين مي توانند با پر بار كردن فعاليت‌هاي روزمره كودكان در خانه و آموزش آنان در سنين مختلف، موجب رشد شخصيت و توانايي‌هاي فرزندانشان شوند.
وي گفت: نياز نوجوان به اعتماد كردن به سايرين و محيط اطرافش افزايش مي‌يابد و قصد دارد با كسب توانايي‌ها و شايستگي‌هاي مختلف بر آن تسلط يابد كه ويژگي مهم اين دوره احساس خود مختاري است.
اين روانشناس اضافه كرد: تربيت مهمترين مسئوليت پدر و مادر نسبت به فرزند است كه آينده كودك در گرو رفتار صحيح والدين و نشان دادن عكس العمل‌هاي مناسب در موقعيت‌هاي خاص است.
ناظري آستانه افزود: در عين حساس بودن تربيت صحيح با عمل به چند نكته مي‌توان با موفقيت بدان رسيد كه والدين موفق بايد فرزندانشان را به گونه‌اي ترغيب كنند كه از درون احساس خوبي نسبت به خود داشته باشند و اعتماد به نفسشان تقويت شود و احساس كنند مورد علاقه آنها هستند.
وي اضافه كرد: اگر فرزندان توسط ما در چنين شرايطي قرار گيرند ديگر برآورده نشدن نياز به قدرت يا محبت، آنها را به سمت انحراف نمي‌كشد و اگر به كودكان ما كمك مي‌كند كه حس بهتري نسبت به خود پيدا كنند و احساس امنيت كنند.
ناظري آستانه گفت: اگر اين راه را شما نشانشان ندهيد خودشان راه‌هاي نامناسبي براي كسب احساس قدرت پيدا مي‌كنند بايد از آنها مشورت بخواهيد و به آنها اجازه انتخاب بدهيد كه نتايج طبيعي كارها را تجربه كنند.
___________________
سلامت نیوز

پرورش مسئوليت پذيري کودک
با افزایش سن کوکان، آنها زمانی مسئولیت های خود را به صورت مطلوب انجام می دهند که قبلاً مسئولیت هر عضو خانواده تحت یک فرایند عادلانه مشخص شده باشد و مورد پذیرش اعضای خانواده واقع شده باشد نه اینکه والدین یا عضو دیگر خانواده به طور لحظه ای تصمیم بگیرند که چه کسی، چه کاری انجام دهد.
پرورش مسئوليت پذيري کودک با پذيرش خطاها و تقويت توانايي ها
چگونه و چه زماني مسئوليت را برعهده کودکمان بگذاريم

اشاره

يکي از موضوعات مهمي که در حوزه تربيت فرزند مطرح مي شود، اين است که از چه زماني مي توانيم از بچه ها توقع انجام کاري را داشته باشيم. به عبارت ديگر چه زماني مي توانيم مسئوليت انجام کاري را به عهده فرزندانمان بگذاريم و توقع انجام آن را داشته باشيم. طرح اين مسئله به ويژه دردوره اي که والدين بيش از حد به برآوردن نيازهاي کودک مي پردازند و انجام کار توسط آن ها را تا جاي ممکن به تعويق مي اندازند، بسيار ضروري به نظر مي رسد. زيرا اگر کودک طي سال هاي رشد و تکامل خود هرگز درنيابد که در چارچوب خانواده وظايف و مسئوليت هايي برعهده دارد، بديهي است که در دوران بزرگسالي از زير بار وظايف و مسئوليت هاي خود شانه خالي کند.

مسئولیت پذیری یک عنصر برجسته در موفقیت انسان است و نشان دادن احساس مسئولیت یک امر ذاتی نیست بلکه این ویژگی در متن خانواده و روابط اجتماعی و تعاملاتی که فرد با دیگران دارد امکان رشد پیدا می کند و والدین در این میان نقش محوری را در انتقال روحیه مسئولانه به کودک دارند. لذا مهم است که شما به عنوان والدین رفتار های تربیتی خود را در جهت پرورش کودکانی مسئول جهت دهید. گام های زیر راهنمای شما برای موفقیت در این هدف است.

1.به کودکان خود نشان دهید که آنها زندگی جداگانه ای از شما دارند

برای این کار زمان هایی را به خودتان اختصاص دهید.والدینی که فاقد یک زندگی مجزا از فرزندانشان هستند به آنها می آموزند که دنیا حول محور آنها می چرخد. مهم است که از همان ابتدا، کودک یاد بگیرد که گاهی اوقات مادرش دوست دارد مطالعه کند ودوست ندارد بازی کند.نیاز های فرزندانتان را برآورده سازید.وسپس در حالی که به نیاز های خود می رسید او را ملزم کنید که برخی نیازهایش را خودش برآورده سازد. با ناکامی او همدلی کنید اما مجزا بودن خود را حفظ کنید.

2. شرایط را برای گذر از بازی به مسئولیت فراهم کنید.

گرچه فعالیت های ساده کودک نوپا، اغلب پایه های مسئولیت پذیری هستند ولی این گونه نیست که کودک به محض آن که شروع به راه رفتن می کند شروع به کار کردن هم بکند. در اوایل زندگی کودک معمولاً قبول مسئولیت با بازی توأم است. بازی کردن عامل مهمی درایجاد احساس مسئولیت در کودک است. والدین بعد ها ناگزیر خواهند شد تا تعادلی بین کار و بازی آنان برقرار نمایند با وجود آنکه بازی می تواند فرایند ها و مهارت هایی را به کودک بیاموزد ولی باید به تدریج کودکان را به فعالیت هایی غیر از بازی ملزم کرد.

لازمه مسئولیت، ترتیب دادن مرحله ی گذراز بازی به مسئولیت است.کودک در ابتدا به عنوان سرگرمی، اسباب بازی هایش را جمع می کند سپس برای کمک به مادر آنها را مرتب می کند، کمی بعد به این علت که بزرگتر ها گفته اند این کار را انجام می دهد وسرانجام چون خود را مسئول جمع کردن اسباب بازی هایش می داند، دست به کار می شود. مهارت والدین ومربیان در آن است که بدانند گذر از بازی به مسئولیت را به نحوی ترتیب دهند که کودکان براحتی حس مسئولیت داشتن نسبت به خود، خویشان و اطرفیان را تکامل بخشند . در این جهت اولا برای کودک خود بازی هایی در راستای مسئولیت های بعدی او طراحی کنید. ثانیاً با افزایش سن تعادلی بین بازی و مسئولیت کودک ایجاد کنید. در اوائل کودکی بیشتر وقت کودک به بازی کردن صرف می شود ولی به مرورباید شرایطی مهیا شود که کودک زمانی را هم برای کار و چیز هایی که زیاد هم لذت بخش نیستند بگذارند البته تعادل باید حفظ شود و در سن زیر دبستان بیشتر زمان او باید صرف بازی شود .

3.تفاوت بین سخت است و من نمی توانم

جنبه دیگری از یادگیری پذیرش مسئولیت در قبال وظایف خود، آن است که کودک درک کند که قادر نبودن با راحت نبودن متفاوت است.

کودکان این دو را یکی می دانند بنابراین از چیزی که لذت نمی برند، فکر می کنند که نمی توانند انجام دهند.پس از آنجایی که کار سخت را نمی توانند انجام دهند، نیاز دارند که فرد دیگری انجامش دهد و معمولاً آن فرد دیگر یکی از والدین است. این طرز فکر مانع از یادگیری این مطلب می شود که زندگی و مشکلات او، مسئولیت خود ونه فرد دیگر است. او یا از انجام کار دشوار صرف نظر خواهد کرد چون خیلی برایش سخت است و یا راه های دیگری برای فرار یا انجام ناقص آن پیدا خواهد کرد. باید از سنین پایین تر کودک عادت کند که برخی از کارها لذت بخش نیستند و سختی دارند. آنها باید تشخیص دهند بین کاری که برایشان سختی دارد با کاری که قادر به انجام آن نیستند تفاوت وجود دارد و نباید کار را به صرف اینکه لذت بخش نیست رها کنند. می توان گفت یکی از ضعف های تربیتی اکثر والدین امروزی این است که اجازه نمی دهند کودکشان طعم سختی ها را بکشد وهمیشه سعی می کنند آنچه را دلخواه کودک است بدون هیچ رنجی در اختیار او گذاشته و او را از تجربه سختی های زندگی برهانند در حالی که کودک باید با رنج ها وسختی های طبیعی زندگی آشنا شود ودر بیشتر مواقع این سختی ها خِرد ساز و تجربه سازند و موجب افزایش حس ارزشمندی وبا کفایت بودن در کودک می شوند .

4.مسئولیت افراد خانواده را مشخص کنید

با افزایش سن کوکان، آنها زمانی مسئولیت های خود را به صورت مطلوب انجام می دهند که قبلاً مسئولیت هر عضو خانواده تحت یک فرایند عادلانه مشخص شده باشد و مورد پذیرش اعضای خانواده واقع شده باشد نه اینکه والدین یا عضو دیگر خانواده به طور لحظه ای تصمیم بگیرند که چه کسی، چه کاری انجام دهد. لازم است قبل از دادن مسئولیت به فرزندان، آنها در رابطه با موضوع توجیه شده باشند. یکی از بهترین راه ها برای این کار، داشتن جلسات خانوادگی است در جلسات خانوادگی مسئولیت های موجود در خانواده مورد بحث قرار می گیرد و مسئولیت هر فرد مشخص می شود. در ابتدای این جلسات می توان با آوردن مثال نهایی از کندوی عسل ویا لانه ی مورچه ها، دلیل مشارکت همه در کارها را به کودک بداند که دلیل تقسیم کار چیست. جلسات خانوادگی این احساس را به اعضای خانواده می دهد که گروه متحدی هستند و با هم به سوی اهداف مشترک حرکت می کنند و در این حرکت هرکس بخشی از کار پیش می برد.

در این جلسات می توان مسئولیت هایی را که مرتبط با خانواده و اهداف آن است باتوجه به توان هر عضو تقسیم کرد. هر یک از کودکان می توانند داوطلبانه، مسئولیت خود را انتخاب کنند یا اینکه با قرعه مسئولیت هر کس مشخص شود و همچنین می توان مسئولیت ها را به صورت هفتگی تغییر داد. پیشنهاد می شود که مدت مسئولیت هر کس کمتر از یک هفته نباشد چرا که در این صورت بین کودکان تنش ایجاد خواهد شد.همچنین در این جلسات درباره ی اینکه اگر افراد به مسئولیت های خود عمل نکنند چه خواهد شد بحث کنید.

5.در تصمیم گیری ها بر مسئولیت فردی تأکید کنید

کودک باید درک کند که وقتی فرصت تصمیم گیری را در اختیار دارد باید نتایج تصمیم خود را نیز بپذیرد و مقصر دانستن دیگران معنا ندارد. البته هر فرد خودش می تواند منابع تصمیم گیری را توسعه دهد و از شیوه هایی مثل مشورت استفاده تا با خطای کمتری مواجه شود و به فرموده ی علی (ع) :«مشورت کن با صاحبان عقل ها تا از لغزش و پیشیمانی ایمن گردی».(غررالحکم ودر الکلم ص 442)

6. از نتایج طبیعی و منطقی استفاده کنید

یکی از موارد اساسی درآموزش مسئولیت پذیری به کودکان، استفاده از عواقب طبیعی ومنطقی رفتارهاست. در آموزش مسئولیت کودک باید بیاموزد که انتخاب کند و از انتخاب خود درس بگیرد و برای آموزش این امر استفاده از نتایج طبیعی ومنطقی می تواند کمک مهمی را بکند. کاری کنید که عواقب تبدیل به جریان طبیعی تقصیر یا کم کاری شوند.

برخی از عواقب طبیعی ومنطقی رفتار ها:

•مجتبی 3 ساله، ازعصبانیت بیش از حد ماشین خود را خراب می کند، ماشین نوی دیگری برایش خریده نمی شود.

•ناصر 4 ساله، ناهار نمی خورد، تا وعده ی غذایی بعدی باید گرسنگی بکشد.

•مرضیه 5 ساله، لیوان شیر را می ریزد، به او دستمالی برای تمیز کردن داده می شود.

•محمد 5 ساله، از جمع کردن اسباب بازی هایش در اتاق پذیرایی سرباز می زند، اسباب بازی های او به مدت 2 روز از دسترس او دور نگه داشته می شود.

•سارا 8 ساله، در حین دعوا با خواهرش دست عرسک خواهرش رامی شکند، او باید از پس انداز خود برای خواهرش عروسک جدیدی بخرد.

•امین 12 ساله به خاطر اتلاف وقت سرویس را از رست می دهد، او پیاده به مدرسه می رود.

•مهدیه 11 ساله تکالیف مدرسه را انجام نمی دهد، در مدرسه نمره کم می گیرد.


7. از پاداش ها استفاده ی بجا بکنید

از آنجا که منابع پاداش در اختیار والدین قرار دارد، آنان باید به نحوی از این عامل استفاده کنند که تقویت کننده مسئولیت پذیری باشد. برخی معتقدند «پاداش» برای رفتار مطلوب نوعی «رشوه» محسوب می شود و عده ای دیگر از پاداش و به ویژه پاداش های مادی به عنوان تنها عامل برانگیزاننده ی کودک استفاده می کنند پاداش های مادی در صورتی ممکن است رشوه تلقی شوند که والدین از آنها به عنوان مهمترین روش برای ایجاد انگیزه در کودک استفاده کنند و یا کودکان یاد بگیرند که اگر مدتی در برار اوامر والدین مقاومت کنند سرانجام در ازای اطاعت از آنان پاداش دریافت می کنند.

8. از پاداش ها استفاده ی بجا بکنید

پاداش عینی، کودکان را در بنا نهادن هدف های عینی یاری می کنند. چنین پاداش هایی در رشد و توانایی قبول مسؤلیت، اثری ژرف دارند. هرچند باید مراقب بود که استفاده از پاداش های مادی به عنوان تنها راه تقویت حس مسؤلیت پذیری در نیاید. ممکن است با استفاده زیاد از پاداش مادی، موقتا به هدف برسید ولی شما نتوانسته اید احساس درونی را در او برای انجام مسؤلیت به وجود بیاورید. از پاداش مادی به نحوی استفاده نکنید که کودک احساس کند با انجام مسؤلیت های خودش از والدین مزد می گیرد.

9. از پاداش غیر مادی استفاده کنید

•هرگاه کودکی به خوبی از عهده ی کار بر می آید او را تأیید زبانی و تحسین کنید

•گاه گاهی همزمان با پیشرفت کودک بی مقدمه تشویقش کنید مثلاً: « برای پاک کردن حمام ، واقعاً زحمت کشیدی ، چطور است بروی وبرای خودت بستنی بخری؟»

•هنگامی که کودک به کمک نیاز دارد به او کمک کنید : «چون دیروز در کندن علف های هرزه باغچه کمکم کردی بد نیست من هم کمکت کنم تا اتاقت را تمیز کنی».

•به آنچه کودکان انجام می دهند رغبت نشان دهید وترغیبشان کنید.

در اين باره پاي صحبت هاي دکتر مهري شيرازي فوق تخصص روان پزشکي اطفال و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم بهزيستي و توان بخشي نشستيم.

توان ذهني، قدرت بدني

وي با اشاره به اين که زماني که کودک قدرت ذهني و توان بدني کافي براي انجام کاري را دارد، مي توان از او خواست وظيفه اي را به عهده بگيرد، به خراسان مي گويد: پدر و مادر به خوبي متوجه مي شوند که کودک از چه زماني قدرت بدني و توان ذهني انجام کاري را دارد و نمي توان سن مشخصي را براي همه کودکان اعلام کرد. مهم اين است که اين فرصت را به موقع به کودک بدهيم و بگذاريم که اشتباه کند يا کاري را ناقص انجام دهد اما تلاشش را بکند. هر زمان والدين دريافتند کودک مي تواند بخشي از کارهاي شخصي اش را انجام دهد، بايد به او اعتماد و او را تشويق کنند که کارهايي را انجام دهد و خطاهايش را بپذيرند تا مهارت کافي پيدا کند. البته در هر مرحله بايد بر انجام کار، توانايي و مهارت کودک تاکيد کنيم و از او بخواهيم آن کار را ادامه دهد.همچنين بايد کودک را در انجام کارهاي مشترک خانه سهيم کنيم.مثلا از او بخواهيم لباس هاي کثيفش را جدا کند و در سبد مخصوص بگذارد. اگر به موقع به او مسئوليت ندهيم، عادت به انجام کار نمي کند و مي پندارد که وظيفه اي در خانه ندارد و وظيفه پدر و مادر است که کارهايش را انجام دهند.

احترام به حقوق ديگران

دکتر شيرازي با بيان اين که احترام گذاشتن به حقوق ديگران از کودکي در خانواده آموزش داده مي شود، تصريح مي کند: يکي از بهترين روش هاي آموزش اين اصل، سهيم کردن کودک در انجام کارهاي خانه است. به عنوان مثال اگر کودک اتاق خودش را مرتب نکند اما در کارهاي منزل مشارکت داشته باشد، احترام به حقوق ديگران را ياد گرفته است زيرا اتاق او، حريم شخصي اش است اما مشارکت در کارهاي خانه، احترامي است که به حقوق ديگران مي گذارد و وظيفه اي است که بايد به عنوان يک عضو براي ديگران انجام دهد. بنابراين کودک که تا پيش از اين صرفا دريافت کننده خدمات بوده است بايد بتواند طي مراحل رشد و تکامل به اندازه توان بدني و ذهني خود خدماتي ارائه کند. در غير اين صورت فرد مسئوليت پذير بار نمي آيد و در بزرگ سالي هم توقع دارد ديگران مسئوليت ها ووظايفش را به دوش بگيرند.

مفهوم مسئوليت پذيري براي کودک

کودک بايد بداند کارهاي زيادي روزانه در خانه انجام مي شود و هر کس مسئول انجام کاري است و او هم به عنوان يکي از اعضا بايد خدماتي را ارائه کند. يکي از بهترين روش ها براي شناخت کودک از اين مفهوم اين است که فهرست کارهايي را که روزانه در منزل انجام مي شود بنويسيم و براي او بخوانيم. اين که چه کساني اين کارها را انجام مي دهند و چه کساني از آن خدمات استفاده مي کنند. اين کار باعث مي شود که کودک کاملا دريابد خدماتي که دريافت مي کند بدون تلاش و کوشش و وقت و هزينه فراهم نشده است و او هم بايد در اين ميان نقشي داشته باشد.

برقراري ارتباط صحيح

اين عضو هيئت علمي دانشگاه تهران ادامه مي دهد: براي آموزش کليه مسائل تربيتي در گام اول بايد ارتباط خوبي با کودک داشته باشيم تا بتوانيم نکات آموزشي را به او منتقل کنيم. بهتر است وقت کافي براي فعاليت هاي لذت بخش و تفريح و بازي با کودک بگذاريم و ارتباط خوبي با کودک برقرار کنيم. کارهاي خوب و توانمندي هاي او را تحسين و بعد قوانين و مقرراتي را تعيين کنيم. از ديگر توصيه ها مي توان به استقبال از تقليد کردن کارها توسط کودک، کنار گذاشتن حساسيت هاي نابجا و پذيرفتن خطاهاي کودک، صبور بودن در قبال کارهاي انجام شده توسط کودک، پرهيز از عجله و جلوگيري از مضطرب شدن کودک اشاره کرد.وي اظهار مي کند: براي اين که والد خوبي باشيم بايد ويژگي هاي مثبت کودک را پرورش دهيم، برايش وقت بگذاريم، شنونده خوبي براي حرف هاي کودک باشيم و شأن و اعتبار خود را حفظ کنيم.

در ادامه مطلب به ارائه چند راهکار از سايت والدگري مي پردازيم.

* بهترين راه براي بار آوردن کودکان مسئوليت پذير اين است که خودتان الگوي خوبي براي وي باشيد. اگر از او مي خواهيد وسايلش را سر جايش بگذارد، لباس هايش را مرتب کند و اسباب بازي هايش را جمع کند، خودتان در منزل اين کارها را انجام دهيد و وسايلتان را دور و بر خانه پرت نکنيد. * دقيقا بگوييد از او چه کاري مي خواهيد و برايش توضيح دهيد. به عنوان مثال بگوييد الان وقت ناهار است بايد بشقاب ها را روي سفره بچينيم و به او نشان دهيد چگونه اين کار را انجام دهد. * اولويت ها را مشخص کنيد. وقتي تقاضا مي کند او را به پارک ببريد بگوييد حتما مي رويم چون هوا خوب است اما اول بايد کارهاي منزل را انجام دهم. به او بگوييد که شما هم تفريح را دوست داريد اما بايد کارها را هم انجام دهيد بنابراين متوجه مي شود که شما قصد نداريد سر او را گرم کنيد بلکه کارها را اولويت بندي کرده ايد. * به جاي جملات منفي از جملات مثبت استفاده کنيد. به جاي «اگر اين کارو نکني...» بگوييد «اگر مي خواهي بازي کني اول بايد لباس هاي ميهماني را درآوري»، اگر چند بار اين جملات را تکرار کنيد، انجام اين کارها برايش به شکل يک عادت درمي آيد و نيازي نيست مرتب به او يادآوري کنيد. * به تلاشش توجه کنيد نه مقدار کاري که انجام داده است. اگر اتاقش را کامل مرتب نکرده يا اسباب بازي هايش را خوب نچيده است، خودتان بقيه کار را انجام دهيد. اگر او را سرزنش کنيد تصور مي کند نمي تواند شما را راضي کند بنابراين دست از تلاش برمي دارد. يادتان باشد هر قدر بيشتر کارهايش را انجام دهد، بر آن مسلط تر خواهد شد. * از جملات تشويق آميز استفاده کنيد. به عنوان مثال بگوييد «ديدم که سعي کردي تمام غذايت را بخوري و بشقابت را در ظرفشويي بگذاري. اما بايد اين کار را آهسته انجام دهي چون ممکن است بشقاب بشکند». * تحملتان را بالا ببريد. شلوغ کاري و شيطنت بخشي از دنياي بچه هاست حتي موقع انجام کار بنابراين از کوره در نرويد و حتي اگر بچه ها شلوغ کاري کردند بگوييد قرارمان اين نبوده اما اين شلوغ کاري براي يک دفعه قابل تحمل است و براي بار دوم تنبيه خواهد داشت.

* با همسرتان هماهنگ باشيد. اگر تصميمي گرفتيد و از فرزندتان خواستيد انجامش بدهد، قاطعيت به خرج دهيد. با همسرتان هماهنگ باشيد و درباره قوانين خانه و انتظاراتتان از کودک به صورت شفاف و واضح با او صحبت کنيد.

* تأکيد کنيد که در قبال انجام کارهايش پاداشي دريافت نمي کند. کودک بايد بداند مانند ديگر اعضاي خانواده وظايفي دارد که بايد انجام بدهد، بدون اين که انتظار پاداشي داشته باشد. کارهاي خانه يک کار گروهي است که همه در آن شريک هستند و او هم بايد بخشي از آن را بر عهده بگيرد. در ابتدا کودک را براي انجام ندادن کارهاي محوله تنبيه نکنيد بلکه با او وارد مذاکره شويد و بپرسيد به کدام کارها علاقه دارد و چرا کاري را که از او خواسته شده، انجام نداده است و براي جبران بايد چه کار کند.

نکته پایانی

با اعمال راهکارهایی که در این نوشتار آمد و با رعایت اصل تدریج، شما می توانید انتظار داشته باشید که فرزندی مسئول تربیت کنید ولی باید دقت کرد که تربیت به طور کلی و پرورش فرزند مسئول به طور خاص، علاوه بر اینکه نیازمند آگاهی های خاصی است، نیازمند اعمال این راهکار ها و استقامت بر آن نیز می باشد و به عبارت دقیق تر به صرف دانستن این اطلاعات شما فرزند مسئول تربیت نکرده اید و برای این کار باید زمان و دقت کافی صرف کرد و قطعاً هر زمانی که شما برای تربیت صحیح و الهی صرف می کنید در نزد خداوند متعال دارای اجر و پاداشی عظیم است وبه فرموده رسول گرامی اسلام (ص) اگر پدری به تربیت فرزند خود همت بگمارد بهتر از این است که روزی یک مد طعام صدقه دهد »(وسائل الشیعه، ج 15 ص195)

موردی که نباید به بچه ها گفت!
شما چند بار سعی کرده اید که به کودک خود جدول ضرب یا پرتاب کردن توپ را یاد دهید اما وقتی می بینید هنوز یاد نگرفته فورا نگویید «نفهمیدی؟» چون کودک اگر چیزی را یاد بگیرد خودش دوست دارد با انجام آن والدینش را خوشحال کند.
یک جمله ساده ناامیدکننده از سوی والدین می تواند ذهن کودک را مدت ها درگیر کرده و او را سرخورده کند. این نکته را در ذهن داشته باشید که واژگانی که آزاردهنده هستند هرگز از ذهن پاک نمی شوند و جبران آن سخت است.

والدین باید به نحوه رفتار و ارتباط خود با فرزندانشان توجه بیشتری نشان بدهند. آنها باید در انتخاب کلمات و نحوه بیان آنها دقت کنند و بدانند حرف هایشان مستقیم روی فرزندان تاثیر می گذارد.

یک جمله ساده ناامیدکننده از سوی والدین می تواند ذهن کودک را مدت ها درگیر کرده و او را سرخورده کند. این نکته را در ذهن داشته باشید که واژگانی که آزاردهنده هستند هرگز از ذهن پاک نمی شوند و جبران آن سخت است.

درست است که گاهی مشکلات زندگی باعث می شود کنترل اعصاب خود را از دست بدهید و به رفتار و کلماتی که بر زبان می آورید توجه نداشته باشید اما سعی کنید هوشیارانه و با شکیبایی با فرزندان خود رفتار کنید.

گاهی ساکت ماندن بهتر از گفتن یک کلمه یا واژه آزاردهنده است. در واقع با این نحوه عملکرد به فرزند خود یاد می دهید چگونه در موقعیت مشابه با شما رفتار کند. سعی کنید الگوی مناسبی باشید به خصوص در لحظات سخت و پرچالش زندگی. والدین با نگفتن این جملات می توانند موقعیت های ناامیدکننده و نامطلوب را به یک وضعیت مناسب تبدیل کنند.

من اهمیت نمی دهم
بچه های کوچک دوست دارند جزییات مکالمات و گفت و گوهایی را که حین بازی با دوستان خود داشته اند، مو به مو بازگو کنند اما گاهی خارج از حوصله والدین است و آنها نمی خواهند جزییات را بشوند اما مواظب باشید که نگویید «برای من مهم نیست» یا «به من چه مربوط؟» چون با گفتن این جمله صحبت کودک خودرا قطع کرده اید و ناخودآگاه به او گفته اید به چیزهایی که برای او مهم است اهمیت نمی دهید. اکثر پدر و مادرهایی که بچه های بالغ دارند گله مند هستند که چرا فرزندشان با آنها صحبت نمی کند، علت این رفتار برمی گردد به نحوه برخورد و ارتباط والدین که در کودکی با آنها داشته اند. آیا در دوران کودکی به حرف های آنها خوب گوش کرده و شنونده خوبی بوده اید.

زمانی که وقت کافی برای شنیدن حرف هایشان ندارید به آنها بگویید الان نمی توانید روی حرف هایش تمرکز کنید. می توانید زمانی را تعیین کنید که حرف هایش را با شما در میان بگذارد. بچه ها نیاز دارند با والدینشان صحبت کنند پس سعی کنید این فرصت را برای آنها ایجاد کنید و حتی یک روز را هم از آنها نگیرید.

مطابق سن خودت رفتار کن
دختر شما هفت سال سن دارد اما فکر می کنید مثل یک دختر سه ساله رفتار می کند. روانشناسان کودک می گویند در واقع این عکس العمل والدین به رفتار بچه برنمی گردد بلکه والدین سعی دارند وضعیت ناامیدکننده خود را کنترل کنند.

بچه ممکن است مطابق سنش رفتار کند ولی ما با گفتن این جمله می خواهیم خودمان احساس بهتری داشته باشیم. بچه هایی که انتقاد والدین را می شنوند سعی می کنند با کارهای غیرمعمول توجه آنها را جلب کنند.

وقتی احساس می کنید عصبی شده اید سعی کنید فقط آرام و بی حرکت بایستید و کاری نکنید. این کار باعث می شود آدرنالین شما پایین بیاید و به جای اینکه قسمت هیجانی مغز عمل کند قسمت منطقی و عقلانی آن به کار بیفتد.

عذرخواهی کن
بچه پیش دبستانی شما اسباب بازی یکی از همبازی هایش را برداشته و باعث شده او گریه کند. به جای این که از او بخواهید عذرخواهی کند به او یاد دهید با محبت و دلسوز باشد، کاری که بسیار ستودنی است.

با اجبار کردن کودک برای عذرخواهی کاری پیش نمی رود، مهارت اجتماعی بودن و با محبت بودن چیزی است که او نیاز دارد یاد بگیرد. شاید مفهوم عذرخواهی برای خیلی از بچه ها هنوز گنگ باشد پس چه بهتر است خودتان به جای او عذرخواهی کنید چون شما الگوی او هستید و او ناخودآگاه یاد می گیرد که در چنین موقعیت هایی چه کار کند.

نفهمیدی؟
شما چند بار سعی کرده اید که به کودک خود جدول ضرب یا پرتاب کردن توپ را یاد دهید اما وقتی می بینید هنوز یاد نگرفته فورا نگویید «نفهمیدی؟» چون کودک اگر چیزی را یاد بگیرد خودش دوست دارد با انجام آن والدینش را خوشحال کند.

گفتن این کلمه یک نوع قضاوت عجولانه است و پرسیدن اینکه چرا نفهمیدی یک نوع احساس سرخوردگی به کودک دست می دهد پس با گفتن این کله پیغام ناخوشایندی را منتقل نکنید. به جای آن می توانید کمی استراحت کرده و دوباره قدم به قدم آموزش را شروع کنید، شاید تغییر نحوه آموزش بیشتر به یادگیری او کمک کند.

می روم و تنهایت می گذارم
تصور کنید به یک محوطه بازی یا پارک رفته اید و بعد از یک ساعت مجبورید آنجا را به خاطر یک قرار کاری ترک کنید اما کودک شما نمی آید؛ نباید بگویید: «من رفتم تو اینجا تنها بمان». بچه این حرف شما را جدی می گیرد و می ترسد او را رها کنید اما چه اتفاقی می افتد وقتی ببیند شما هنوز آنجا هستید و تهدید شما دروغ بوده؟ ما می خواهیم او حرف ما را باور کند پس چیزی را که حقیقت ندارد به او نگویید.

شاید برخی والدین بگویند خوب مجبوریم در آن لحظه آنها را تهدید کنیم، اما تهدید شما نباید توخالی و غیرواقعی باشد. به جای اینکه بگویید تنهایت می گذارم، راه خود بگیرید و بروید و نیازی به تهدید نیست، مطمئن باشید خودش دنبال شما راه می افتد.

اسباب بازی های مناسب برای کودکان پیش دبستانی
بازی و اسباب بازی برای کودکان بسیار مهم می باشد. به طوری که آنها بیشترین ساعات بیداری خود را به بازی و فعالیت می پردازند. کودکان زمان بازی را بسیار دوست داشته و این زمان را بر هر چیز دیگری مقدم می دارند. انتخاب اسباب بازی مناسب برای کودکان در هر سنی بسیار حائز اهمیت است. به طوری که بهترین و مناسب ترین اسباب بازی برای کودکان به ویژه در سنین پیش دبستانی، اسباب بازی های آموزشی است. چرا که این گروه از اسباب بازی ها موجب پرورش تفکر، تخیل، سرگرمی، لذت و مهمتر از همه یادگیری در کودک می گردد و او را با مفاهیم و دنیای پیرامون آشنا می سازد. علاوه بر اینها، اسباب بازی باید از ایمنی و کیفیت لازم برخوردار باشد. به اعتقاد انجمن جهانی تعلیم و تربیت دوران کودکی ( ACEI )، اگر اسباب بازی های کودکان به دقت انتخاب شوند، موجب ارتقای کیفیت بازی و رشد کودک می گردند. اسباب بازی های آموزشی، نقش بسزایی در رشد کودکان پیش دبستانی ایفا می نمایند. آنها موجب بالا رفتن هوش، مهارتهای اجتماعی و همچنین رفتارهای احساسی کودکان می گردند. اینگونه اسباب بازی ها طراحی شده اند تا دید وسیع تری در گروه های سنی مختلف ایجاد نمایند.


انواع بازی کودکان
بازی عبارت است از هرگونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفدار که به صورت فردی یا گروهی انجام شود و موجب کسب لذت و برآورده شدن نیازهای کودک گردد. کودکان، نقاط قوت و ضعف خود از جمله تمایل به فرمان دادن یا فرمان بردن، تهاجم یا تسلیم، اجتماعی بودن یا منزوی بودن و همچنین احساسات دوستانه یا خصمانه، افسردگی یا شادی، امیال و آرزوهای خود را از طریق بازی نشان می دهند. کودکان به بازیهای متفاوتی می پردازند که هر کدام از بازیها نشان دهنده یکی از احساسات آنها می باشد. کودکان برای بیان رفتارهای پرخاشگرانه خود به بازیهایی می پردازند که در آن بتوانند با حمله و تخریب پدیده های عادی و معنوی راهی برای بروز خشم خود پیدا کنند. همچنین برای بیان آرزوها و امیال خود به رویا و تخیل می پردازند و برای رسیدن به هرآنچه که آرزو دارند خود را با بازیهای تخیلی سرگرم می کنند و سرانجام برای ساخت و پیدا کردن نقش مورد علاقه خود به بازیهای تقلیدی می پردازند.

خلاقیت در کودکان
خلاقيت قابليتي است كه در همگان وجود دارد اما نيازمند پرورش و تقويت مي‌باشد تا به سر حدشكوفايي برسد. فرد خلاق كسي است كه از ذهني جستجوگر و آفريننده برخوردار باشد. خلاقیت برآیند فرآیندهای ذهنی و شخصیتی فرد بوده و به تولیدات و آثاری منجر می شود که نو و بدیع بوده، خاصیتی متکامل داشته و با واقعیتها، منطبق بوده و در غایت به سود جامعه بشری هستند. اساساً پرورش عنصر انگیزشی خلاقیت باید در بستر خانواده صورت گیرد، زیرا مستعدترین محیط برای شکل دهی آن محیط کلامی و نظام تربیتی و رفتاری خانواده است. کودک و نوجوان اوقات زیادی را در خانواده سپری میکنند، بنابراین این طبیعی است که بیشترین تاثیر را نیز از آن بپذیرند.

احساسات کودکان
احساسِ گناهِ کودک فرصتی است برای آموختن مسؤولیت‌پذیری و دانستن پیامدهای رفتارش. واکنش والدین نسبت به خطای کودک می‌تواند تاثیر عظیمی بر تقویت ( یا تضعیف) وجدان کودک، قابلیت یادگیری درست و نادرست، و سطح علاقه به اجتماع و مسؤولیت‌پذیری او دارد. کودکانی که اجازه می‌یابند احساسات خود را درک و احساس کنند و والدین‌شان به آن‌ها کمک می‌کنند که احساسات‌شان را بشناسند و از آن‌ها درس بگیرند؛ در حال آموختن مهارت برخورد به روش مسؤولانه با مسائل زندگی هستند. در صورتی که احساسات بچه‌ها سرکوب ‌شود آن‌ها با سوءرفتار در اشکال گوناگون احساس خود را بیان می‌کنند.

چگونه به کودک بیاموزیم خود را سرگرم کند
بچه‌ها مدتها قبل از پاگذاشتن به دوران بزرگسالي فشار رواني را تجربه مي‏كنند. برخي کودکان مجبورند با مشکلاتي چون کشمکش‌هاي خانوادگي، طلاق، تغييرات دائمي مدرسه، همسايه‌ها، توافقات مراقبت از کودک، فشار گروههاي هم‌سال و بعضي وقت‌ها حتي با خشونت در خانواده يا جامعه‌شان دست و پنجه نرم کنند. بيشتر والدين كودكان نوپا آرزو مي كنند كه كودكشان بتواند تنهايي خودش را سرگرم كند. اين خواسته والدين منطقي است، چون كودك نوپا مي تواند اسباب بازي ها را بر دارد، با آن ها بازي كند، دنبال توپ بدود و كتاب ورق بزند. نوپاها آموخته اند كه مي توانند خودشان كارهايي انجام دهند و اتفاقاً اغلب هم در انجام كارها توسط خودشان پافشاري و سماجت به خرج مي دهند.

استرس در کودکان
بچه‌ها مدتها قبل از پاگذاشتن به دوران بزرگسالي فشار رواني را تجربه مي‏كنند. برخي کودکان مجبورند با مشکلاتي چون کشمکش‌هاي خانوادگي، طلاق، تغييرات دائمي مدرسه، همسايه‌ها، توافقات مراقبت از کودک، فشار گروههاي هم‌سال و بعضي وقت‌ها حتي با خشونت در خانواده يا جامعه‌شان دست و پنجه نرم کنند. تأثير فشار رواني روي كودك بستگي به شخصيت، ميزان پختگي، و نوع سازگاري او دارد. با اين حال، تشخيص اينکه چه وقت بچه‌ها زير بار فشارها خم مي‌شوند هميشه ساده نيست.

آموزش لمس بد و خوب به کودکان
يكي از موارد آموزنده كه بايد مورد توجه قرار بگيرد سوءاستفاده جنسي از كودكان است. در آمريكا هر ساله در حدود دويست‌هزار مورد سوءاستفاده جنسي گزارش مي‌شود كه هر ساله 10درصد به آن اضافه مي‌شود. بيش‌تر كارشناسان معتقدند كه بين 20 تا 30 درصد از اين تعداد را دختران و تقريبا نيمي از آن را قربانيان پسر تشكيل مي‌دهد.با توجه به اين خطر، بسياري از مدارس برنامه‌هايي را براي جلوگيري از سوءاستفاده‌هاي جنسي از كودكان تنظيم كرده‌اند. در بيشتر اين برنامه‌ها آموزشهاي مختلفي درباره سوءاستفاده جنسي به بچه‌ها آموخته مي‌شود، براي نمونه آگاه كردن آنها در مورد تفاوت بين لمس «خوب و محترمانه» و لمس «بد و زشت»، هوشيار كردن آنها نسبت به خطرات وتشويق كردن آنها براي گزارش كردن اين اعمال خلاف به افراد بزرگسال. تحقيقات نشان داده است كه اين آموزشها در كاهش جرايم بي‌تاثير نبوده است اما بچه‌هايي كه تحت آموزشهاي جامع و گسترده شامل تقويت قابليتهاي اجتماعي و عاطفي مربوطه قرار داشته‌اند بهتر توانسته‌اند از خود در برابر تهديدات جنسي محافظت كنند. آنها بهتر از بچه‌هاي ديگر مي‌توانند از فرد خطاكار بخواهند كه آنها را رها كند، داد و هوار راه بياندازند و با فرد خلافكار گلاويز شوند، يا او را تهديد به لو دادن كنند، و هنگامي كه رفتار ناشايستي با آنها شد عملا آن را به والدين خود بگويند. ويژگي اخير ( گزارش كردن عمل خلافكار) يكي از بهترين راههاي پيشگيري‌كننده است.

خودارضايی در كودكان
خودارضائــي يك رفتار خود تحريكي است كه به منظور كسب لذت صورت مي‌پذيرد. كودكان ممكن است خود را با دست يا شئي ديگري مالش دهند. آنها هنگام انجام اين عمل معمولاً مشغول، برافروخته و مبهوت به نظر مي رسند. ممكن است يك كودك اين عمل را چندين بار در روز يا فقط يك بار در هفته انجام دهد. خودارضايي به طور شايع زماني رخ مي‌دهد كه كودك خواب‌آلود، خسته و تحت فشار است يا مشغول ديدن تلويزيون مي‌باشد. بروز خودارضايي به صورت گهگاه رفتاري طبيعي در بسياري از نوپايان و كودكان پيش‌دبستاني است. قريب به يك سوم كودكان در اين محدوده سني وقتي مشغول كاوش درباره اندام خويش هستند پديده خودارضايي را كشف مي‌كنند و اغلب اين عمل را ادامه مي‌دهند چون احساس خوبي نسبت به آن پيدا مي‌كنند. برخي از كودكان به كرات خود را ارضا مي‌كنند چرا كه از چيزي ناراحت هستند، مثل وقتي كه پستانك از آنها گرفته شده است. برخي ديگر در واكنش به تنبيه يا فشار براي متوقف كردن كامل خودارضايي، آن را ادامه مي‌دهند. خودارضايي هيچ دليل پزشكي مشخصي ندارد. تحريك نواحي تناسلي (مثلاً در اثر عفونت) منجر به درد يا خارش ميشود، نه خودارضايي.

افسانه بافی کودکان

مقدمــــــــه

بحثی مختصر در زمینه خیالبافی کودکان داشتیم و فواید و عوارض آن را برشمردیم و به این نتیجه رسیدیم که این حالت نباید در کودکان تداوم یابد بدان خاطر که آنها را از واقعیت ها، پذیرش مسئولیت ها و موفقیت در امور بعدی حیات دور می سازد. و در این مقاله که به گونه ای مختصرتر مطرح خواهد شد جلوه ای از خیالبافی کودکان را که به افسانه بافی منجر شده است عرضه خواهیم داشت. این حالت نیز از مشکلاتی است که دامنگیر والدین و مربیان کودک است و زمینه را برای بسیاری از سقوط ها و عدم موفقیت ها فراهم می سازد. حالتی است که در بسیاری از کودکان خیالباف و حتی گروهی از آنها که دچار بیماری های روانی هستند و در سنین گوناگون می باشند به عیان دیده می شود.


خیالبافی کودکان

مقدمـــــــه

حیات روانی انسان به نظامی مجهز است که ادامه سیستم دار آن موجب تداوم حیات سالم و توأم با فراغ است. اگر از این نظام تخلف و انحرافی پدید آید آدمی با مخمصه هائی که اغلب زحمت آفرین هستند مواجه خواهد شد، در این نظام به دو امر مواجهیم: یکی تجهیزات انسان و آن شامل امکانات و مؤیداتی در تربیت است که خداوند آن را در درون انسان بودیعت نهاده است مثل فطرت، غریزه، کنجکاوی، بینهایت جوئی، استعدادها و.. و دیگر سیستم دفاعی است که آدمی از این طریق قادر به ادامه حیات و حفظ صیانت وجود می شود. در برابر آلام و رنج های درونی موضع مناسب اتخاذ کرده و خود را از درماندگی ها نجات می دهد و ما این هر دو را در تخیل و خیالبافی انسان می بینیم.

استرس های پس از سوانح بیشترین تاثیر منفی را بر روی کودک دارد

استرس های پس از سوانح بیشترین تاثیر منفی را بر روی کودک دارداختلال ‌استرس پس از سانحه بیشترین تاثیر منفی را بر روی افکار و هیجانات کودکان می گذارد.
دکتر فاطمه محرری عضو مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: با اشاره به اینکه حوادث معمولی و کم اهمیت به اختلال استرس پس از سانحه منجر نمی شود بلکه حوادث جدی و بزرگ که تهدیدکننده حیات و امنیت فرد است به این اختلالات منجر می شود اظهار داشت :‌ تجربه جنگ، تجاوز، بلایای طبیعی، سوانح رانندگی، آتش سوزی یا هر واقعه آسیب زای شدید دیگری ممکن است به تناسب باعث بروز این عارضه شود.
عضو هیئت علمی گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد:‌ بیشتر مبتلایان به این عارضه واقعه را در افکار روزانه یا رویاهای خود دوباره تجربه می کنند و از هر آنچه واقعه را به خاطرشان آورد، دوری می کنند و گاهی دچار کندی در عکس العمل همراه با حالت بیش برانگیختگی می شوند. همچنین افسردگی، اضطراب مشکلات شناختی، ضعف توجه و تمرکز هم همراه علایم اصلی گزارش می شود.
دکتر فاطمه محرری اظهار داشت :‌کودکان با توجه به آسیب پذیری روانی و جسمی، بیشتر در معرض آسیب های روحی روانی ناشی از مواجهه با رویدادها و سوانح قرار می گیرند. به بیان دیگر مواجهه با یک عامل استرس زا بیشتر در کودکان باعث اختلال می شود تا در بزرگسالان و در برخی موقعیت های خاص تا ۹۰ درصد کودکان به این اختلال مبتلا می شوند.
رئیس مرکز روانپزشکی ابن سینا در ادامه افزود:‌ برخی عوامل در بروز و شدت اختلال نقش چشمگیری دارد. هر قدر سن کمتر باشد، شدت اختلال و علایم و تظاهر آن بیشتر است. همچنین میزان آسیب پذیری در پسرها بیشتر از دخترهاست، اما در مواجهه با این اختلال هر دو بسیار آسیب پذیرند
دکتر فاطمه محرری گفت:‌ سایر حوادث زندگی، شناخت های اجتماعی و فرهنگی، بیماری های روانی همزمان، عوامل خانوادگی، عملکرد و مشکلات روانی والدین، وضعیت زندگی زناشویی و تحصیلات والدین در ایجاد و میزان علایم اختلال در کودک نقش مهمی دارد. از سوی دیگر واکنش والدین به رویدادهای آسیب زا تاثیر قابل ملاحظه ای بر کودکان خردسال می گذارد زیرا کودکان درک کاملی از ماهیت آسیب یا خطر ندارند.
عضو مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص راهکارهای درمانی این اختلال در کودکان تصریح کرد: به طور کلی باید ذهن کودک را از افکار آزاردهنده ای که دارد، پاک کرد. توضیح درباره بروز عارضه و پیامدهای اختلال به کودک گام بسیار مهمی در روند درمان است. دادن اطلاعات کافی به والدین درباره این اختلال و توضیحات قابل فهم به کودک در این باره به روند درمان کمک زیادی می کند. والدین باید بدانند مواجهه کودک با عامل اضطراب آور باید با آمادگی کامل کودک انجام شود، در غیر این صورت کودک نمی تواند با واقعیت روبه رو شود.
دکتر فاطمه محرری گفت: دور کردن کودک از شرایط استرس زا، دور کردن وی از اخبار رسانه ها درباره حادثه، آموزش روش های آرامش بخشی، کمک به وی برای تجسم افکار مثبت و دور کردن افکار منفی، آموزش تنفس کنترل شده، دخالت خانواده و مدرسه در امر درمان و تقویت سیستم های حمایتی از کودک، حذف تنش و اضطراب از محیط آموزشی، تشویق و توجه به کودک زمانی که طبیعی رفتار می کند، استفاده از سیستم پاداش دهی و استفاده از بازی درمانی برای کنترل احساسات از دیگر راهکارهای موثر در روند درمان است.