ضرب المثلهای تاجیکستان

آبِ درِ خانَه تیرَه [است].
آب در خشکی نمی‌ایستد.
آب را دیدَه موزَه کَش، هوا را بین غوزَه کَش (آب را ببین و سپس کفشت را دربیاور، هوا را ببین و سپس غوزه‌های پنبه را برداشت کن.)
آدم از گُلْ نازک و از سنگ سخت‌تر است.
آدم و دَم (آدم باید بیشتر گوش کند و کمتر سخن بگوید.)
آدم یَک بار بَه دنیا می‌آید.
آشِ ملا، قرض جان کم‌بغل (دین غذایی که ملا بدهد بر گردن آدم بیچاره می‌ماند.)
آفتاب [خورشید] بَه دامن پوشیدَه نمی‌شود.

خسْ کم، جهانْ پاک!
خواندن، خواندن، باز هم خواندن
خود را کُش و بزم را نکش!
در آمدِ کار شیشَه سندان می‌شکند.
دراز را مان (بگذار) و کوتاه را بُر!
در جوی ناکندَه آب نَمی‌رود!
دَرخت در یَک جا سبز نَمی‌شود. 
درد بد را دوای بد.
درد کَمپیر، غوزَه (درد پیرزن هم قوز پشتش است.)
در صحرا پَختَه (پنبه) را شتر خورد و در شهر سر بافندَه را بریدند!
دزد باش و مرد باش!
دست آدم گُل [است.]

دلِ آموختَه بلای جان (عادت، مایۀ عذاب است.)
دل می‌کَشد و پا می‌رود.
دل ناخواهَم و عذر بسیار! (هنگامی که کسی نخواهد، عذرهای بسیاری جور می‌کند.)
دل، نظرگاه حق است.
دوستان، آینَۀ یَکدیگرند.
دیوار گوش دارد، سَرخار (گل‌ سر) چشم!
دیوانَه بَه کار خود هشیار
راست، رَستی!
رزق مهمان پیش از خودش می‌آید.
رنگ بین و حال پرس.
رنگریز (رنگرز)را تعریف کنی، ریشش را رنگ می‌کند!
زبان گرگان را گرگان دانند.

زبان مرغان را مرغان دانند.
زر بر سر فولاد نِهی نرم شود. 
زنگی بَه شستن سَفید نَمی‌شود.
زور بیهودَه میان می‌شکند.
سخن خانَه بَه بازار راست نَمی‌آید (حرفی که در خانه زده شود با واقعیت بیرون جور نخواهد بود.)
سخن راست، تلخ می‌شود.
سر بیچارَه، خانَۀ خیال!
سرتراشی را در سر بزرگان مشق نَمی‌گیرند!
سر زلف تو نباشد، سر زلف دگری!
سرْ سلامت باشد، کلاه‌پوش یافت می‌شود.
سگ سَفید هم سگ، سگ سیاه هم سگ!

سناچ خالی راست نمی‌ایستد (گرسنه نمی‌تواند کار کند.)
سنگ درکاری وزنینی ندارد (سنگی که بودنش لازم باشد، سنگینی ندارد.)
سنگ وزنین (سنگین) را آب نَمی‌برد.
شب می‌گذرد و ناخوشی می‌گذرد.
شَکر را کمش نغز (شکر کمش خوب است.)
شکم گرگ سیر شود هم، چشمش گرسنَه.
شَمال (باد) نباشد، شاخَه حرَکت نَمی‌کند.
شهر یَک‌چشمَه روی، یَک‌چشمَه شو!
شیخ را هنر نیست، زمین کج است!
عالم سوزد و کباب قلندر پزد!
علم خواهی تَکرار کن، حاصل خواهی شُدیار کن (شخم بزن.)
عمر دروغ کوتاه است.
عیان را چه بیان؟
غم، کوه کوه می‌آید، مو مو می‌رود.

،قورباغَه را هم زیر کنید، وَقّاس می‌کند (اگر قورباغه را هم لگد کنید، وغی خواهد زد.)
فرزند، عصای دم پیری
فکر و اشکم برابرند (یعنی اندیشه درآمدزاست.)
فَلاکت از تَگِ پا می‌برآید (بدبختی از زیر پا درمی‌آید.)
قدم نامبارک محمود، گر بَه دریا رَسد برآرد دود!
قرض کندَه می‌شود و زن در پهلو می‌ماند!
قطرَه قطرَه است آب در دریا، دانَه دانَه است آب در انبار
قهر گَدا، ضرر گَدا!
کار صیّاد بَرار گیرد، شکار بَه پای خود بَه دام می‌آید (اگر بخت به صیاد رو کند...)
کاسَۀ همسایَه دو پا دارد.
کتاب، سرچشمَۀ دانش است. 
کدام عرب دوغ خود را ترش گفتَه است؟
کسی را گزد، مرا چه غم؟،